Veles: Hệ sinh thái VPN phi tập trung mở & mạng ẩn danh

Veles là gì

Các bạn thân mến, hãy tưởng tượng việc chúng ta lên mạng giống như lái xe trên một con đường công cộng. Trên con đường này có rất nhiều camera, lại còn có những rào chắn, có thể hạn chế chúng ta đi đến một số nơi hoặc ghi lại hành trình của chúng ta. Dự án Veles (viết tắt là VLS) giống như muốn xây dựng cho chúng ta một “xa lộ số” riêng tư và tự do hơn.

Nói đơn giản, Veles là một dự án blockchain mã nguồn mở, với mục tiêu cốt lõi là giúp mọi người bảo vệ quyền riêng tư tốt hơn trên Internet, tự do tiếp cận thông tin và chống lại kiểm duyệt. Dự án tận dụng công nghệ blockchain phi tập trung để xây dựng một mạng lưới có khả năng tự duy trì, khó bị can thiệp hoặc kiểm duyệt.

Hiện tại, Veles đã cung cấp một số dịch vụ hữu ích như VPN phi tập trung (dVPN), giống như khoác cho kết nối mạng của bạn một “áo tàng hình”, giúp hành vi lướt web của bạn khó bị theo dõi hơn. Dự án còn cung cấp công nghệ đường hầm và dịch vụ DNS đệ quy phi tập trung, tất cả đều nhằm giúp bạn ẩn danh và an toàn hơn trên thế giới mạng. Trong tương lai, họ còn dự định ra mắt công cụ nhắn tin tức thời phi tập trung và dịch vụ xây dựng phần mềm đáng tin cậy, giúp cuộc sống số của chúng ta chủ động hơn.

Token VLS là “thẻ thông hành” trên nền tảng Veles, bạn cần nó để sử dụng các sản phẩm và dịch vụ mà nền tảng cung cấp. Dự án này bắt đầu vào khoảng năm 2018 hoặc 2020.

Kiến thức nhỏ:
Blockchain: Một công nghệ sổ cái phân tán phi tập trung, dữ liệu được lưu trữ dưới dạng các khối và liên kết chuỗi, có tính bất biến.
VPN phi tập trung (dVPN): Một loại mạng riêng ảo sử dụng công nghệ blockchain, không phụ thuộc vào máy chủ đơn lẻ, từ đó tăng cường quyền riêng tư và khả năng chống kiểm duyệt.
DNS (Domain Name System): Hệ thống tên miền, chịu trách nhiệm chuyển đổi địa chỉ web bạn nhập (ví dụ google.com) thành địa chỉ IP mà máy tính có thể nhận diện.

Tầm nhìn dự án & Giá trị cốt lõi

Tầm nhìn của dự án Veles rất rõ ràng: nâng cao tự do tiếp cận thông tin, ngăn chặn kiểm duyệt Internet hiệu quả và tăng mạnh tính ẩn danh trong giao tiếp mạng. Giống như “xa lộ số” đã nói ở trên, Veles muốn con đường này luôn thông suốt, không bị giám sát.

Họ cho rằng, hiện nay nhiều dịch vụ mạng, dù là dịch vụ thương mại tập trung hay mạng lưới do tình nguyện viên vận hành, đều dễ bị lạm dụng và kiểm duyệt. Ví dụ, một nhà cung cấp VPN tập trung nếu bị gây áp lực có thể buộc phải ghi lại dữ liệu người dùng hoặc hạn chế dịch vụ. Còn mạng lưới tình nguyện viên thì có thể khó duy trì do thiếu động lực kinh tế.

Giải pháp của Veles là kết hợp công nghệ blockchain và lý thuyết trò chơi (một ngành toán học nghiên cứu tương tác giữa các bên ra quyết định) để xây dựng một mạng lưới có khả năng tự hỗ trợ, hướng tới tự trị. Nhờ đó, các thành viên trong mạng sẽ được khuyến khích về kinh tế để duy trì mạng lưới, giúp nó vững mạnh hơn, chống lại sự can thiệp và kiểm duyệt từ bên ngoài.

Khác với các dự án cùng loại, Veles không chỉ tận dụng cơ chế khuyến khích của blockchain mà còn kết hợp nhiều công nghệ ẩn danh đã được kiểm chứng như OpenVPN. Giống như kết hợp động cơ mới nhất với thân xe bền nhất, vừa có đổi mới vừa có sự đảm bảo.

Đặc điểm kỹ thuật

Lõi công nghệ của dự án Veles là blockchain tự phát triển Veles Core. Để “xa lộ số” này vận hành nhanh và ổn định, họ đã áp dụng nhiều công nghệ độc đáo:

Cơ chế đồng thuận: Bằng chứng công việc đa thuật toán (Multi-algorithmic Proof-of-Work, PoW)

Veles sử dụng cơ chế đồng thuận gọi là “bằng chứng công việc đa thuật toán”. Nói đơn giản, thợ đào có thể cạnh tranh xác nhận khối bằng nhiều thuật toán tính toán khác nhau, chứ không chỉ một loại. Giống như xây đường không chỉ dùng máy ủi mà còn có thể dùng máy xúc, máy lu… nên khó bị một loại máy độc quyền.

Thiết kế này có một số lợi ích:

• Chống tấn công 51%: Bằng cách kết hợp nhiều thuật toán và cơ chế thưởng khối động, Veles có thể chống lại tốt hơn “tấn công 51%” (tức một thực thể kiểm soát phần lớn sức mạnh tính toán của mạng, có thể sửa đổi giao dịch).


• Đào công bằng: Phần thưởng khối sẽ điều chỉnh động theo sức mạnh tính toán của từng thuật toán, đảm bảo thợ đào dùng các thuật toán khác nhau đều có cơ hội công bằng, tránh việc một số thuật toán bị khai thác đầu cơ do chi phí thấp.

Kiến thức nhỏ:
Bằng chứng công việc (Proof-of-Work, PoW): Một cơ chế đồng thuận, xác thực giao dịch và tạo khối mới bằng cách giải các bài toán phức tạp, tiêu tốn nhiều tài nguyên tính toán.
Tấn công 51%: Khi một thợ đào hoặc nhóm thợ đào kiểm soát hơn 50% sức mạnh tính toán của mạng blockchain, về lý thuyết có thể thao túng giao dịch và thứ tự khối.

Mạng lưới nút chủ (Masternodes)

Mạng Veles còn sử dụng khái niệm “nút chủ” để cung cấp dịch vụ phân tán. Nút chủ có thể hiểu là “nút cao cấp” trong mạng, không chỉ duy trì mạng mà còn cung cấp dịch vụ đặc biệt như vận hành dVPN, DNS phi tập trung hoặc đường hầm Shadowsocks. Đổi lại, các nhà vận hành nút chủ sẽ nhận được phí dịch vụ và thưởng khối.

• Yêu cầu thế chấp: Để trở thành nút chủ Veles cần thế chấp 500 token VLS.


• Cơ chế thưởng: Nút chủ nhận được 9% phần thưởng khối.


• Phát triển tương lai: Hiện đang phát triển hệ thống phân cấp và xếp hạng nút chủ độc đáo, cho phép nhà vận hành chọn dịch vụ chuyên biệt theo tài nguyên của mình.

Kiến thức nhỏ:
Nút chủ (Masternode): Trong một số mạng blockchain, là loại nút đặc biệt, cần thế chấp một lượng token nhất định và cung cấp dịch vụ bổ sung (như giao dịch tức thời, giao dịch ẩn danh…), đổi lại nhận thưởng thêm.

Bảo mật & Hiệu quả

Mục tiêu thiết kế của Veles là cung cấp một blockchain an toàn, đáng tin cậy, có khả năng chống tấn công 51%, thậm chí đối phó với các mối đe dọa từ máy tính lượng tử trong tương lai. Đồng thời, dự án cũng hướng tới giao dịch nhanh và phí giao dịch cực thấp.

Lớp dịch vụ linh hoạt

Mạng Veles áp dụng kiến trúc mạng phi tập trung nhiều lớp, dựa trên khái niệm nút chủ, từ đó xây dựng một lớp dịch vụ linh hoạt và mạnh mẽ. Điều này đảm bảo mọi dịch vụ của mạng Veles đều vận hành theo cách dư thừa và phi tập trung, chú trọng chất lượng và khả năng sử dụng dịch vụ.

Kinh tế học token

Token của dự án Veles là VLS, là nền tảng vận hành của toàn bộ hệ sinh thái.

Thông tin cơ bản về token

• Ký hiệu token: VLS


• Công dụng chính: Token VLS là token tiện ích trên nền tảng Veles, chủ yếu dùng để truy cập và sử dụng các dịch vụ như VPN phi tập trung, dịch vụ đường hầm và DNS phi tập trung. Trong tương lai, khi có thêm dịch vụ mới, VLS cũng sẽ được dùng cho các dịch vụ đó.


• Tổng cung tối đa: Tổng cung tối đa của VLS là 2.500.000 token.


• Lượng lưu hành hiện tại: Theo các nguồn dữ liệu khác nhau, lượng lưu hành hiện tại khoảng từ 1.290.083 đến 1.395.589 token.

Cơ chế phát hành & Lạm phát/Đốt

• Khởi động công bằng: Dự án Veles áp dụng cách “khởi động công bằng”, nghĩa là không có phần thưởng đào trước cho nhà phát triển, không ICO (phát hành token lần đầu) hay các hình thức gọi vốn khác.


• Phân phối ban đầu: Khối đầu tiên của chuỗi Veles được đào vào ngày 6/11/2018, tạo ra 50.000 VLS, dùng cho việc đổi token của những người dùng sớm.


• Giảm phát động & thưởng: Veles sử dụng hệ thống giảm phát phi tuyến động, liên kết với tốc độ phát hành token thực tế, nhằm đảm bảo tỷ lệ lạm phát thấp và sự bền vững lâu dài của dự án. Đồng thời, phần thưởng khối cũng điều chỉnh động theo sức mạnh tính toán của từng thuật toán, thúc đẩy môi trường đào công bằng hơn.


• Quỹ phát triển: Để hỗ trợ phát triển giai đoạn đầu, có một quỹ phát triển nhận một phần token từ phần thưởng khối. Tỷ lệ này giảm dần theo năm, từ 5% ban đầu xuống 0% trong vòng 5 năm. Hiện tại, tỷ lệ này khoảng 4,65%.

Kiến thức nhỏ:
ICO (Initial Coin Offering): Phát hành token lần đầu, là cách dự án tiền mã hóa huy động vốn bằng cách phát hành token riêng.
Đào trước (Premine): Hành động nhà phát triển hoặc đội ngũ đào trước một phần token trước khi phát hành công khai.
Giảm phát (Halving): Sự kiện phần thưởng đào giảm một nửa, thường xảy ra sau khi đào được một số lượng khối nhất định, nhằm kiểm soát tốc độ phát hành và tổng cung token.

Đội ngũ, quản trị & tài chính

Đội ngũ

Dự án Veles được phát triển bởi một đội ngũ ẩn danh. Những người sáng lập và phát triển chính sử dụng bí danh như Altcoinbaggins và MDFKBTC. Trong lĩnh vực tiền mã hóa, đội ngũ ẩn danh không hiếm, nhưng với nhà đầu tư, điều này thường đồng nghĩa với rủi ro cao hơn vì khó truy vết lý lịch và trách nhiệm của thành viên.

Quản trị

Dự án Veles hướng tới quản trị mở. Mục tiêu là chuyển giao hoàn toàn quyền phát triển và quản lý dự án cho một tổ chức phi tập trung, tổ chức này sẽ được kiểm soát công bằng bởi tất cả những người đóng góp cho mạng lưới. Điều này có nghĩa là phản hồi và ý kiến cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển dự án.

Kiến thức nhỏ:
Tổ chức tự trị phi tập trung (DAO): Một tổ chức vận hành bằng hợp đồng thông minh, quy tắc được mã hóa trên blockchain, các thành viên cộng đồng quyết định thông qua bỏ phiếu.

Tài chính

Dự án Veles khi khởi động không ICO hay gọi vốn dưới bất kỳ hình thức nào, cũng không đào trước token. Nguồn tài chính phát triển chủ yếu đến từ phần thưởng khối phân bổ cho quỹ phát triển, tỷ lệ này giảm dần theo thời gian.

Lộ trình phát triển

Dự án Veles từ khi khởi động năm 2018 đã trải qua một số cột mốc quan trọng và có kế hoạch cho tương lai.

Các mốc lịch sử quan trọng

• Ngày 6/11/2018: Khối đầu tiên của chuỗi Veles được đào.


• Giai đoạn đầu: Đã thực hiện đổi 50.000 VLS cho người dùng sớm.


• Kích hoạt VCIP01: Sau khi đào được 50.000 khối, dự án chuyển từ giai đoạn PoW chậm sang giai đoạn thưởng PoW đầy đủ.


• Quý 1/2020: VPN phi tập trung (dVPN) được thử nghiệm công khai.


• Phát hành Veles Core v0.17 "Aged Amnesia": Phiên bản này tăng mạnh phần thưởng khối, giới thiệu cơ chế giảm phát phi tuyến, cân bằng thưởng động và điều chỉnh tỷ lệ thưởng cho nút chủ và đội ngũ phát triển.


• Phát hành Veles Core v0.18 "Blockchain Baracuda": Phiên bản này tái cấu trúc mã nguồn dựa trên Bitcoin v0.18, đặt nền tảng cho hỗ trợ ví phần cứng trong tương lai, đồng thời giảm thế chấp nút chủ từ 2000 VLS xuống 500 VLS.

Kế hoạch tương lai (một số có thể đã thực hiện hoặc điều chỉnh)

• Cơ chế đồng thuận bằng chứng cổ phần (PoS): Đội ngũ Veles từng dự định bổ sung cơ chế PoS để tăng cường mạng lưới. Tuy nhiên, do phát hiện nhiều lỗ hổng trong các giải pháp PoS hiện tại, kế hoạch này đã bị tạm hoãn cho đến khi phát triển được thuật toán thay thế đủ an toàn.


• Tính năng giao dịch ẩn danh và tức thời: Dự định kích hoạt PrivateSend và InstantSend để tăng tính riêng tư và tốc độ giao dịch.


• Cải tiến hệ sinh thái: Dự định ra mắt website dự án mới, thiết kế lại trình duyệt khối, cung cấp dữ liệu thời gian thực và backend chịu tải cao, đồng thời cung cấp whitepaper và website đa ngôn ngữ.


• Dịch vụ mới: Dự định triển khai thêm các dịch vụ như nền tảng nhắn tin tức thời phi tập trung và xây dựng phần mềm đáng tin cậy.


• Nâng cấp hệ thống nút chủ: Đang phát triển hệ thống phân cấp và xếp hạng nút chủ độc đáo.

Nhắc nhở rủi ro phổ biến

Bất kỳ dự án blockchain nào cũng tiềm ẩn rủi ro, Veles cũng không ngoại lệ. Khi cân nhắc tham gia các hoạt động liên quan đến Veles, hãy lưu ý các điểm sau:

Rủi ro kỹ thuật & bảo mật

• PoS bị trì hoãn: Dự án từng dự định bổ sung cơ chế đồng thuận PoS, nhưng do phát hiện lỗ hổng nên đã trì hoãn. Điều này cho thấy đội ngũ chú trọng bảo mật, nhưng cũng đồng nghĩa với sự bất định trong tiến hóa cơ chế đồng thuận.


• Đội ngũ ẩn danh: Đội ngũ phát triển cốt lõi là ẩn danh. Dù điều này phổ biến trong lĩnh vực crypto, nhưng có thể gây khó khăn trong truy cứu trách nhiệm khi gặp sự cố lớn.


• Kiểm toán mã nguồn: Dù dự án mã nguồn mở, nhưng nếu không có báo cáo kiểm toán bảo mật độc lập từ bên thứ ba, người dùng vẫn cần tự đánh giá độ an toàn của mã nguồn.

Rủi ro kinh tế

• Rủi ro thanh khoản: Theo một số báo cáo, khối lượng giao dịch 24h của token VLS có thể rất thấp, thậm chí bằng 0. Điều này khiến việc mua bán VLS khó khăn, thanh khoản thấp ảnh hưởng đến sự ổn định giá.


• Biến động giá: Thị trường tiền mã hóa vốn biến động mạnh, giá VLS trong quá khứ cũng dao động lớn. Hiệu suất trước đây không đảm bảo cho tương lai.


• Thiếu chiều sâu thị trường: Một số báo cáo cho thấy dữ liệu vốn hóa thị trường của VLS còn thiếu. Điều này có thể nghĩa là dự án ít được chú ý hoặc quy mô thị trường nhỏ, dễ bị ảnh hưởng bởi giao dịch lớn.


• Cạnh tranh gay gắt: Lĩnh vực VPN phi tập trung và bảo vệ quyền riêng tư cạnh tranh rất mạnh, Veles cần liên tục đổi mới để giữ vị thế.

Rủi ro tuân thủ & vận hành

• Không chắc chắn về pháp lý: Môi trường pháp lý toàn cầu với tiền mã hóa vẫn thay đổi liên tục, chính sách tương lai có thể ảnh hưởng đến dự án Veles và token của nó.


• Thách thức quản trị phi tập trung: Dù dự án hướng tới quản trị phi tập trung, nhưng việc thực sự đạt được quản trị hiệu quả và công bằng là quá trình phức tạp và đầy thách thức.

Xin lưu ý: Thông tin trên chỉ nhằm giới thiệu dự án, không phải lời khuyên đầu tư. Đầu tư tiền mã hóa rủi ro cao, hãy tự nghiên cứu kỹ và cân nhắc trước khi quyết định.

Danh sách xác minh

Để giúp các bạn hiểu sâu hơn về dự án Veles, dưới đây là một số kênh xác minh quan trọng:

• Trình duyệt khối: Vì Veles có blockchain riêng, bạn có thể truy cập trình duyệt khối để xem lịch sử giao dịch, thông tin khối và trạng thái mạng: explorer.veles.network


• Hoạt động trên GitHub: Xem mức độ hoạt động của kho mã nguồn là cách quan trọng để đánh giá tiến độ phát triển. Bạn có thể truy cập kho mã nguồn lõi và kho whitepaper của Veles:
  
  • Kho mã nguồn lõi: github.com/velescore/veles
  
  
  • Kho whitepaper: github.com/velesnetwork/whitepaper
  
  


• Website chính thức: Nhận thông tin mới nhất và thông báo chính thức của dự án: veles.network


• Whitepaper: Tìm hiểu chi tiết về kỹ thuật và tầm nhìn dự án: Veles Core Whitepaper (PDF)

Tóm tắt dự án

Dự án Veles (VLS) là một sáng kiến mã nguồn mở nhằm tăng cường quyền riêng tư và tự do thông tin trên Internet thông qua công nghệ blockchain. Dự án hướng tới xây dựng một mạng lưới phi tập trung chống kiểm duyệt, tự duy trì về kinh tế, hiện chủ yếu cung cấp dịch vụ VPN phi tập trung, đường hầm và DNS đệ quy. Dự án sử dụng cơ chế đồng thuận bằng chứng công việc đa thuật toán và mạng lưới nút chủ để tăng cường bảo mật và hiệu quả phân phối dịch vụ. Token VLS là token tiện ích dùng để truy cập dịch vụ nền tảng, với thiết kế kinh tế học chú trọng khởi động công bằng, thưởng động và bền vững lâu dài. Dù đội ngũ là ẩn danh, dự án vẫn hướng tới quản trị mở và đã công bố lộ trình chi tiết, bao gồm kế hoạch bổ sung đồng thuận PoS trong tương lai (dù hiện đã tạm hoãn).

Tóm lại, Veles là một dự án đầy tham vọng, nhằm giải quyết các vấn đề cốt lõi về quyền riêng tư và kiểm duyệt Internet. Dự án kết hợp cơ chế khuyến khích của blockchain với công nghệ ẩn danh đã được kiểm chứng, nỗ lực cung cấp môi trường mạng an toàn và tự do hơn. Tuy nhiên, như mọi dự án crypto, Veles cũng đối mặt với rủi ro về phát triển kỹ thuật, thanh khoản thị trường, đội ngũ ẩn danh và sự không chắc chắn về pháp lý. Nếu bạn quan tâm, hãy chủ động nghiên cứu sâu qua các liên kết xác minh ở trên và tự đánh giá rủi ro.

Xin lưu ý, toàn bộ nội dung trên chỉ nhằm chia sẻ thông tin, không phải lời khuyên đầu tư.