Tác giả: David, TechFlow
x402 narrative đã hot nửa tháng, nhưng lại không có nhiều tài sản mới nổi bật.
Lý do chủ yếu là vì x402 thiên về dịch vụ thanh toán giữa các AI, không phù hợp với “tạo tài sản” vốn là lối mòn quen thuộc trong crypto;
Một lý do khác là phần lớn các dự án crypto xoay quanh giao thức x402 đều làm về hạ tầng, chủ yếu hưởng lợi từ sự nóng lên của câu chuyện công nghệ, chứ không có tiến triển thực tế về sản phẩm trong ngắn hạn.
Nhưng tài sản đầu tiên được tạo ra dựa trên x402 là $PING (dù chỉ là meme), lại trở thành kẻ tiên phong tạo sóng.
Ngày 10/11, tài khoản Twitter chính thức của PING @pingobserver thông báo ra mắt nền tảng phát hành token dựa trên giao thức x402 - c402.market, dự kiến chính thức lên sóng vào 10 giờ tối (UTC+8) cùng ngày.
Sau khi tin tức được công bố, giá token PING tăng mạnh từ đáy trong ngày, mức tăng 24h gần 50%.
Nói ngắn gọn, cơ chế cốt lõi của c402.market là: tất cả các token mới phát hành trên nền tảng này đều mặc định giao dịch cặp với $PING.
Nói cách khác, PING không còn chỉ là một meme token của narrative x402, mà đã trở thành “đồng tiền cơ sở” của toàn bộ hệ sinh thái c402, muốn tham gia các dự án mới trên nền tảng, bạn phải nắm giữ PING.
Đây cũng là chiêu bài cũ. Hệ sinh thái Solana với Pump.fun đã biến SOL thành vật phẩm thiết yếu cho meme; các launchpad trên Base chain giúp ETH có thêm kịch bản sử dụng thực tế.
Giờ đây, c402.market đang cố gắng để PING đóng vai trò tương tự trong hệ sinh thái x402.
Hiện tại đang là giai đoạn phân kỳ giữa bull và bear, một số người cho rằng thị trường vẫn đang bear, không có narrative mới nên không kỳ vọng vào tài sản mới; số khác lại nghĩ mùa altcoin sẽ đến theo một cách khác, và trong đó chắc chắn có những cơ hội cục bộ.
Khi dữ liệu giao dịch của giao thức x402 có dấu hiệu giảm, việc tạo một launchpad x402 thiên về giao dịch và tạo tài sản có thể là một cơ hội cục bộ trong bối cảnh hiện tại.
Tuy nhiên, liệu PING có thể chuyển mình từ một meme coin đơn thuần thành “đồng tiền hệ sinh thái” không? Đối với nhà đầu tư phổ thông, đâu là cơ hội và đâu là cạm bẫy?
Nhìn lại nhanh x402 và PING
Đối với những ai chưa biết về x402, đây là tóm tắt nhanh:
x402 là giao thức thanh toán mở do Coinbase ra mắt vào tháng 5/2025, cho phép website,API và AI agent có thể sử dụng trực tiếp stablecoin (chủ yếu là USDC) để thanh toán, không cần tài khoản, mật khẩu hay API key.
Cơ chế cốt lõi rất đơn giản, chúng tôi cũng đã giới thiệu cách đây 1 tháng, nói ngắn gọn là khi bạn truy cập một dịch vụ trả phí, server sẽ trả về mã trạng thái HTTP 402 (một mã “cần thanh toán” đã tồn tại lâu trong giao thức Internet nhưng chưa từng được sử dụng), thông báo số tiền cần thanh toán.
Bạn dùng ví gửi thanh toán on-chain, sau đó gửi lại request, server xác thực xong sẽ cấp quyền truy cập X402. Toàn bộ quá trình chỉ mất 2 giây, không phí giao dịch.
(Đọc thêm: Google và Visa đều đang triển khai, giao thức x402 bị đánh giá thấp ẩn chứa cơ hội đầu tư gì? )
Lý do x402 hot lên gắn liền với $PING, vì token này thực sự mang lại hiệu ứng làm giàu.
$PING là token đầu tiên phát hành qua giao thức x402. Người dùng không cần đăng ký tài khoản website, chỉ cần truy cập một URL, nhận thông báo “402 cần thanh toán”, trả một ít USDC, gửi lại request là nhận được token PING.
Bản thân token này không có tác dụng gì, giống meme hơn, nhưng nó mang “hào quang token đầu tiên tạo ra nhờ x402”, hơi giống trào lưu inscription trước đây, nên tháng vừa rồi xung quanh nó có rất nhiều đầu cơ, lúc mới lên sàn từng tăng 30 lần, vốn hóa vượt 60 triệu USD.
Tuy nhiên, sau khi PING hot lên, hệ sinh thái x402 lại rơi vào thế khó:
Giao thức rất cool, câu chuyện công nghệ mạnh, được các ông lớn hậu thuẫn; nhưng ngoài PING là meme coin, hệ sinh thái thiếu các “tài sản” khác để mọi người tham gia. x402 giống hạ tầng thanh toán hơn là công cụ phát hành token.
Phần lớn dự án liên quan đều làm dịch vụ AI Agent, chợ API, tức là business to B, quá xa với nhu cầu “đầu cơ token” của nhà đầu tư phổ thông.
Thị trường cần một nơi có thể liên tục tạo ra tài sản mới, cho retail tham gia dự án sớm. Đó là bối cảnh ra đời của c402.market.
Bạn có thể không thích mô hình này, nhưng nếu chỉ coi nó là đầu cơ thuần túy mà không quan tâm thì cũng là một thái cực khác.
c402.market, Pump.fun của hệ x402?
Truy cập trang chủ c402.market, bạn sẽ thấy một slogan ngắn gọn và táo bạo:
"The mintpad for internet capital markets" (Nền tảng mint cho thị trường vốn Internet)
Đúng vậy, lại là narrative quen thuộc về ICP. Ghép “Internet” và “thị trường vốn” vào nhau, cố khoác lên một nền tảng phát hành token bản chất là một lớp áo cách mạng.
Nói đơn giản, c402.market là một launchpad phát hành token dựa trên giao thức x402, ai cũng có thể nhanh chóng phát hành token trên đó, và các token này sẽ tự động giao dịch cặp với $PING.
Trước khi nói về cơ chế phát hành, cần hiểu “token c402” là gì. c402 là một tiêu chuẩn token tự phát minh, về bản chất là token ERC-20 hỗ trợ giao thức x402, tích hợp sẵn cơ chế mint công khai. Đội ngũ gọi đây là “internet coins”.
Điều này có nghĩa là token phát hành trên c402.markets không chỉ là ERC-20 thông thường, mà còn hỗ trợ sẵn giao thức thanh toán x402.
Về lý thuyết, các token này có thể dùng trực tiếp cho các kịch bản thanh toán của AI Agent, hoặc bất kỳ ứng dụng nào cần kích hoạt thanh toán qua mã trạng thái HTTP 402. Nhưng thực tế, đa số mọi người quan tâm giá trị đầu cơ, chứ không phải tính năng kỹ thuật.
Cơ chế phát hành của c402.market học hỏi rất nhiều từ mô hình “Bonding Curve” của Pump.fun, nhưng có một số điều chỉnh. Tổng cung mỗi token cố định là 1 tỷ, không có phân bổ cho team, không có phần dự trữ.
Theo tài liệu chính thức, cấu trúc phân bổ khi phát hành token là:
-
49% phân phối qua mint công khai, mỗi lần mint cần trả 1 USDC
-
49% tự động dùng để cung cấp thanh khoản
-
2% thưởng cho developer
Quy trình mint:
-
Tạo token: Ai cũng có thể tạo token, chỉ cần cung cấp tên, mã, mô tả và hình ảnh. Tạo token cần trả phí “chống spam” 1 USDC
-
Chờ mở mint: Sau khi tạo token, sau một thời gian cố định sẽ tự động mở mint (điều thú vị là tài liệu chính thức dùng █ để che thời gian cụ thể, có thể là vài phút đến hơn chục phút, chi tiết phải chờ sản phẩm chính thức mới biết)
-
Giai đoạn mua nhanh: Người dùng trả 1 USDC để mint token. Số lần mint có giới hạn
-
Tự động niêm yết: Khi tất cả suất mint đã bán hết, USDC thu được sẽ được xử lý tự động
Nguyên lý cặp PING: USDC → PING → pool thanh khoản
Đây là phần quan trọng nhất của toàn bộ cơ chế, cũng là logic cốt lõi giúp PING hưởng lợi.
Theo mô tả trên Github dự án, khi một token c402 mint xong, toàn bộ USDC thu được sẽ dùng để mua token cặp được chỉ định khi tạo (giai đoạn đầu chỉ hỗ trợ PING), sau đó cùng với 49% nguồn cung token còn lại, được thêm vào pool thanh khoản và khóa lại.
Lấy ví dụ: Giả sử ai đó tạo token tên $COIN, chọn $PING làm tài sản cặp. Giai đoạn mint cần hoàn thành một số lượng giao dịch nhất định, giả sử là 10.000; tức là 10.000 USDC.
-
Giai đoạn mint: Người dùng mua bằng USDC, thu về 10.000 USDC
-
Tự động hoán đổi: 10.000 USDC này sẽ tự động mua $PING qua Uniswap
-
Cung cấp thanh khoản: Số PING mua được + 490 triệu $COIN (49% nguồn cung) cùng được thêm vào pool thanh khoản Uniswap v4, khóa vĩnh viễn
-
Thưởng developer: 20 triệu $COIN (2% nguồn cung) cho người tạo token.
Cơ chế này có ý nghĩa gì với PING?
Mỗi khi một token mới được mint thành công trên c402.market, sẽ phát sinh một lệnh mua bắt buộc USDC → PING. Nếu mỗi ngày có 10 dự án mint xong, mỗi dự án thu 10.000 USDC, thì mỗi ngày sẽ có 100.000 USDC mua PING.
Điều này cũng lý giải vì sao việc ra mắt c402.market khiến giá PING tăng 50%, thị trường đang định giá trước kỳ vọng về dòng mua liên tục hoặc kỳ vọng hệ sinh thái phát triển tốt.
Ai kiếm tiền?
Thiết kế phí của c402.market như sau:
Đối với người mint:
-
Mỗi lần mint trả 1 USDC
-
Trong đó 2% là phí nền tảng (0,02 USDC)
-
Phí gas (trên Base chain rất rẻ, nhưng vẫn phải trả)
Đối với người tạo token:
-
Khi tạo token trả phí “chống spam” 1 USDC c402
-
Nhận 2% nguồn cung token làm thưởng
-
Nhận chia sẻ 1% phí giao dịch từ pool thanh khoản (một phần trả bằng token) c402
Tài liệu cũng nhắc tới, nếu bạn tự xây dựng frontend và tự đặt mình làm referrer, bạn có thể lấy 2% phí nền tảng, tức là mint không mất phí nền tảng.
Dù giai đoạn đầu chỉ hỗ trợ PING làm tài sản cặp, nhưng kho Github của c402.market đã mở cơ chế submit whitelist token cặp. Bất kỳ dự án nào cũng có thể gửi PR, xin đưa token mình vào lựa chọn cặp, với điều kiện phải có đủ thanh khoản (khóa) trên Uniswap v3 hoặc v4, và đúng định dạng JSON, ảnh; sau khi duyệt còn phải whitelist thủ công on-chain.
Điều này có nghĩa là tương lai c402.market có thể hỗ trợ USDC, ETH hoặc token khác làm tài sản cặp, không chỉ PING. Nhưng ít nhất ở giai đoạn đầu, PING là lựa chọn duy nhất.
Có thể thấy, c402.market trong thiết kế cơ chế nghiêng về khuyến khích người tạo token, thay vì chỉ để người mint và trader hưởng lợi. Nhưng ai cũng hiểu, điều này cũng có thể khiến nền tảng tràn ngập dự án chất lượng thấp, vì creator có động lực tài chính để liên tục phát hành token mới.
Tính đến thời điểm viết bài, c402.market vừa thông báo sắp lên sóng (10/11, 10 giờ tối UTC+8). Tài liệu chính thức vẫn còn nhiều chi tiết bị █ che, bao gồm số lần mint cụ thể, khung thời gian, “cơ chế hối lộ”, v.v.
Điều này có thể nhằm tránh bot chuẩn bị trước, hoặc cũng có thể team chưa chốt cuối cùng.
Bài test thực sự phải chờ đến khi lô dự án đầu tiên lên sóng, thanh khoản đầu tiên hình thành, trader đầu tiên bắt đầu cuộc chơi, mới biết cơ chế này vận hành thực tế ra sao.
Cuối cùng, tạo tài sản và đánh mới luôn là chủ đề của thị trường crypto, giờ chỉ chuyển sang narrative x402; trong bối cảnh chưa có nhiều câu chuyện mới, tham gia thận trọng có lẽ là lựa chọn thực tế.
