Một báo cáo việc làm có vẻ tích cực cùng phát biểu của một quan chức Fed theo hướng dovish lại gây ra đợt điều chỉnh mạnh trên thị trường tiền mã hóa. Đằng sau đó là nỗi lo sâu sắc của thị trường về lộ trình chính sách của Fed. Dữ liệu này, trong bối cảnh chính phủ đóng cửa khiến dữ liệu việc làm phi nông nghiệp chính thức bị thiếu vắng, đã trở thành chỉ báo hiếm hoi để thị trường đánh giá tình hình lao động.
I. Phân tích chi tiết dữ liệu ADP
Dữ liệu việc làm ADP tháng 10 của Mỹ công bố tối qua cho thấy tăng thêm 42.000 việc làm, vượt xa kỳ vọng thị trường là 25.000-28.000 việc làm, đạt mức cao nhất trong ba tháng qua. Trong bối cảnh chính phủ tiếp tục đóng cửa và thiếu vắng dữ liệu kinh tế chính thức, con số này nhận được sự chú ý vượt trội từ thị trường.
Tuy nhiên, phân tích sâu vào chi tiết dữ liệu cho thấy báo cáo này không mạnh mẽ như vẻ bề ngoài.
Xét theo quy mô doanh nghiệp, tăng trưởng việc làm hoàn toàn được thúc đẩy bởi các doanh nghiệp lớn.
● Các doanh nghiệp lớn với hơn 250 nhân viên đã tạo thêm 76.000 việc làm trong tháng 10, trong khi các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp tục cắt giảm nhân sự.
● Hiện tượng này khiến các nhà kinh tế lo ngại, bởi trong nền kinh tế Mỹ, doanh nghiệp vừa và nhỏ mới là động lực chính của tăng trưởng việc làm, thường tạo ra khoảng ba phần tư số việc làm mới.
Sự phân hóa giữa các ngành cũng rất rõ rệt.
● Tăng trưởng chủ yếu đến từ các ngành thương mại, vận tải và tiện ích, tăng thêm 47.000 việc làm chỉ trong một tháng.
● Ngành dịch vụ tài chính cũng thể hiện ổn định, tăng thêm 11.000 việc làm.
● Tuy nhiên, ngành dịch vụ thông tin giảm 17.000 việc làm, ngành sản xuất suy giảm ba tháng liên tiếp, việc làm trong lĩnh vực dịch vụ chuyên môn và kinh doanh tiếp tục giảm.
Dữ liệu về lương cũng truyền tải tín hiệu phức tạp.
● Lương của người giữ việc tăng trưởng ổn định 4,5% so với cùng kỳ năm trước, mức thấp nhất kể từ năm 2021;
● Lương của người chuyển việc tăng nhẹ lên 6,7%, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái.
Dữ liệu “Goldilocks” này – không quá nóng cũng không quá lạnh – về lý thuyết nên được thị trường coi là tích cực.
II. Thế khó và bất đồng trong Fed
Sau khi dữ liệu ADP được công bố, phát biểu của thành viên Fed Milan rất đáng chú ý. Dù ông gọi dữ liệu này là “bất ngờ tích cực”, nhưng ngay sau đó nhấn mạnh chính sách tiền tệ hiện tại “quá thắt chặt”, cho rằng tiếp tục cắt giảm lãi suất là hợp lý. Sự mâu thuẫn này thực chất phản ánh áp lực lớn mà Fed đang phải đối mặt.
● Bất đồng trong nội bộ Fed đạt mức hiếm thấy trong nhiều năm gần đây. Đại diện phe dovish là Milan ủng hộ cắt giảm lãi suất mạnh mẽ hơn, thậm chí đề xuất nếu dữ liệu kinh tế phù hợp, Fed nên giảm thêm 50 điểm cơ bản. Trong khi đó, đại diện phe hawkish, Chủ tịch Fed Kansas City Schmid, lấy lý do lạm phát vẫn còn cao để bỏ phiếu phản đối cắt giảm lãi suất trong tháng 10.
● Sự bất đồng này là điều hiếm thấy trong lịch sử Fed – trong 40 năm qua, chỉ có năm lần quyết sách xuất hiện đồng thời ý kiến phản đối cả thắt chặt lẫn nới lỏng chính sách tiền tệ.
Phức tạp hơn, Fed đang đối mặt với thách thức “khoảng trống thông tin”.
● Do chính phủ Mỹ tiếp tục đóng cửa, các chỉ số kinh tế then chốt như báo cáo việc làm phi nông nghiệp, dữ liệu lạm phát CPI đều bị hoãn công bố. Chủ tịch Fed Powell thừa nhận trong buổi họp báo gần đây rằng, điều này giống như “lái xe trong sương mù”, khiến việc ra quyết định càng khó khăn hơn.
● Theo công cụ “FedWatch” của CME, xác suất thị trường kỳ vọng Fed sẽ giảm lãi suất 25 điểm cơ bản vào tháng 12 đã giảm mạnh từ hơn 90% xuống còn 62,5% so với một tuần trước. Sự thay đổi đột ngột này cho thấy mức độ bất định về lộ trình chính sách của Fed đã tăng lên đáng kể.
III. Tác động đa chiều lên thị trường tiền mã hóa
Đằng sau dữ liệu ADP vượt kỳ vọng, thị trường tiền mã hóa lại có phản ứng bất ngờ. Trước khi dữ liệu được công bố, thị trường đã có dấu hiệu suy yếu, bắt đầu quá trình điều chỉnh. Bitcoin rơi khỏi ngưỡng tâm lý 100.000 USD, giảm hơn 5% trong ngày; Ethereum mất mốc hỗ trợ 3.100 USD; top 10 đồng tiền mã hóa lớn nhất đều giảm giá. Đáng chú ý hơn, trong 24 giờ qua, tổng giá trị thanh lý trên toàn mạng đạt 2,1 tỷ USD, hơn 480.000 nhà giao dịch bị thanh lý bắt buộc.
Phản ứng này tưởng như bất thường, nhưng thực chất phản ánh logic sâu xa của thị trường hiện tại.
● Kỳ vọng thanh khoản USD đang được tái cấu trúc. Dữ liệu ADP vượt kỳ vọng làm giảm hy vọng Fed sẽ sớm cắt giảm lãi suất, chỉ số USD vượt mốc 100, tăng liên tiếp năm phiên. USD mạnh lên thường gây áp lực lên tài sản mã hóa định giá bằng USD, vì nhà đầu tư có thể nhận được lợi suất phi rủi ro tương đối hấp dẫn mà không cần chịu rủi ro cao từ tiền mã hóa.
● Khẩu vị rủi ro của thị trường thay đổi. Trong bối cảnh bất định gia tăng, nhà đầu tư có xu hướng chốt lời, giảm mức độ tiếp xúc với tài sản rủi ro cao. Dữ liệu on-chain cho thấy, ba ngày gần đây lượng stablecoin rút khỏi sàn giảm mạnh, nhà đầu tư tổ chức rút ròng khoảng 350 triệu USD khỏi các ETF Bitcoin giao ngay, cho thấy dòng tiền tổ chức ngắn hạn chuyển sang thận trọng.
● Cấu trúc nội bộ thị trường tiền mã hóa thay đổi. Tỷ lệ put/call trên thị trường quyền chọn tăng lên mức cao nhất ba tháng, cho thấy nhà đầu tư tích cực tìm kiếm bảo vệ rủi ro giảm giá. Chỉ số vị thế của thợ đào cho thấy áp lực bán tăng lên, đặc biệt các công ty khai thác niêm yết tại Bắc Mỹ đã bán ra khoảng 4.000 Bitcoin trong tuần qua, cao hơn nhiều so với bình thường. Những thay đổi vi mô này càng làm tăng áp lực giảm giá lên thị trường.
IV. Ảnh hưởng sâu rộng của việc thiếu vắng dữ liệu phi nông nghiệp
Trong lĩnh vực tài chính truyền thống, dữ liệu việc làm phi nông nghiệp được mệnh danh là “vua của các dữ liệu”. Việc thiếu vắng liên tục của nó đã tác động sâu sắc đến cơ chế định giá của thị trường, và dữ liệu phi nông nghiệp tuần này có thể bị hoãn công bố do chính phủ đóng cửa.
● Hệ sinh thái thông tin thị trường bị phá vỡ. Khi không thể tiếp cận dữ liệu việc làm toàn diện, đáng tin cậy, nhà đầu tư buộc phải dựa vào báo cáo ADP, dữ liệu đơn xin trợ cấp thất nghiệp hàng tuần và các chỉ báo “thứ cấp” khác để ghép nối bức tranh thị trường lao động. Những dữ liệu thay thế này đều có giới hạn về phạm vi mẫu và phương pháp thống kê, nên kết luận cần được xem xét thận trọng.
● Dự báo của các nhà phân tích có sự phân hóa lớn. Đối với dữ liệu phi nông nghiệp tháng 10, ngay cả khi được công bố đúng hạn, dự báo của Wall Street dao động từ giảm 60.000 việc làm đến tăng 100.000 việc làm, mức độ phân hóa hiếm thấy này phản ánh sự bất định cực lớn của thị trường. Trong thời kỳ bình thường, dự báo của các nhà phân tích về dữ liệu phi nông nghiệp thường tập trung trong một khoảng hẹp hơn nhiều.
● Giao dịch thuật toán làm tăng biến động thị trường. Nhiều mô hình giao dịch định lượng lấy dữ liệu kinh tế chính thức làm biến số đầu vào quan trọng, khi thiếu dữ liệu này, mô hình có thể phản ứng quá mức với dữ liệu thay thế. Biến động mạnh của thị trường sau khi dữ liệu ADP được công bố phần nào phản ánh cơ chế này.
V. Triển vọng và chiến lược: Tìm kiếm sự chắc chắn trong bất định
Trước tình hình phức tạp, nhà đầu tư nên ứng phó thế nào?
● Theo dõi sát các chỉ báo thay thế. Trước khi dữ liệu chính thức được khôi phục, có thể tập trung vào chỉ số việc làm trong PMI ngành dịch vụ ISM, chỉ số tuyển dụng Indeed, số lượng đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu tại các bang... để ghép nối đa chiều về thực trạng thị trường lao động. Đồng thời, chỉ số kỳ vọng lạm phát trong khảo sát niềm tin người tiêu dùng của Đại học Michigan rất đáng chú ý, đây là chỉ báo tiên liệu được Fed đặc biệt quan tâm.
● Chú ý đến thay đổi dòng tiền. Đối với thị trường tiền mã hóa, tăng trưởng nguồn cung stablecoin là chỉ báo quan trọng về dòng tiền mới. Nếu tổng nguồn cung các stablecoin lớn tăng trở lại, có thể báo hiệu thị trường sắp có động lực mới. Đồng thời, dữ liệu dòng tiền ròng vào/ra sàn giao dịch cũng phản ánh sự thay đổi tâm lý ngắn hạn của nhà đầu tư.
● Áp dụng chiến lược phòng thủ. Trong môi trường biến động tăng cao, giảm đòn bẩy là yếu tố then chốt. Nhà đầu tư có thể cân nhắc tăng tỷ trọng các tài sản có tính phòng thủ cao như stablecoin phi tập trung, đồng thời theo dõi dấu hiệu tách rời sớm giữa Bitcoin và chứng khoán Mỹ. Trong lịch sử, khi bất định của hệ thống tài chính truyền thống tăng lên, tiền mã hóa từng thể hiện xu hướng độc lập.
● Nắm bắt thời điểm chuyển hướng chính sách. Dù dữ liệu đơn lẻ biến động thế nào, chu kỳ chính sách tiền tệ của Fed vẫn là biến số quan trọng nhất. Khoảng cách giữa kỳ vọng thị trường và phát biểu của Fed hiện tại tự nó đã tạo ra cơ hội đầu tư tiềm năng. Một khi Fed chuyển hướng rõ ràng sang nới lỏng, tiền mã hóa – với đặc tính nhạy cảm cao với thanh khoản – rất có thể sẽ phục hồi đầu tiên.
