x402 đối tác tốt nhất, ERC-8004 làm thế nào để giải quyết vấn đề niềm tin của AI agent?

Có thể bạn đã bỏ lỡ cơn sốt x402, nhưng đừng bỏ lỡ ERC-8004.

Tác giả: Eli5DeFi

Biên dịch: Chopper, Foresight News

Trong vài ngày qua, khi câu chuyện về x402 nóng lên, sự chú ý dành cho AI agent như một phương thức thanh toán đã tăng vọt. Nhưng bạn đã từng nghe về ERC-8004 chưa? Có thể bạn đã bỏ lỡ cơn sốt x402, nhưng đừng bỏ lỡ giao thức quan trọng này.

ERC-8004 là gì?

ERC-8004 là một giao thức dựa trên Ethereum, nhằm xây dựng hệ thống niềm tin, nhận dạng, khả năng khám phá và danh tiếng cho AI agent, bổ sung cho cơ sở hạ tầng thanh toán agent x402 hiện tại.

Nói một cách đơn giản:

• x402 → Tự động hóa thanh toán vi mô cho nhiệm vụ AI
• ERC-8004 → Cung cấp chức năng nhận dạng và theo dõi danh tiếng on-chain cho AI agent

Tại sao ERC-8004 lại quan trọng?

ERC-8004 nhằm tạo ra một nền kinh tế agent phi tập trung, hỗ trợ AI phát triển thoát khỏi sự kiểm soát tập trung.

Nó sẽ xây dựng một hệ thống AI “không cần cấp phép, phi tập trung, chống kiểm duyệt, bảo vệ quyền riêng tư”, biến Ethereum thành nền tảng cơ sở cho sự hợp tác của AI agent trong tương lai.

Bên cạnh đó, tầm quan trọng của nó còn thể hiện ở các khía cạnh sau:

• Xây dựng hệ thống đăng ký kinh doanh và danh tiếng on-chain cho AI agent, cung cấp nhận dạng và lịch sử công khai không thể bị thay đổi;
• Tái sử dụng cơ sở hạ tầng Ethereum (L1/L2) hiện có, không cần tạo blockchain mới, tránh việc “phát minh lại bánh xe”;
• Kiến trúc nhẹ, chỉ sử dụng blockchain để hiển thị và lưu trữ dữ liệu, các chức năng còn lại triển khai off-chain;
• Đảm bảo tính bền vững cho nền kinh tế AI, hỗ trợ khả năng kết hợp và mở rộng ứng dụng trên nhiều cơ sở hạ tầng.

Tory đã giải thích ý nghĩa rộng lớn hơn của ERC-8004: “AI agent có thể gây ra tổn hại, nhưng với ERC-8004, agent có hồ sơ công khai ‘sạch nhất’ cuối cùng sẽ chiến thắng.”

ERC-8004 hoạt động như thế nào?

Kiến trúc của ERC-8004 rất đơn giản, cốt lõi gồm ba bảng đăng ký on-chain:

Đăng ký nhận dạng. Mỗi AI agent sẽ nhận được một NFT ERC-721 làm nhận dạng, có thể xem trong bất kỳ ví NFT nào và hỗ trợ chuyển nhượng. NFT này liên kết với “thẻ agent”, bao gồm tên, chức năng, endpoint, giúp nhanh chóng tìm kiếm agent phù hợp.

Đăng ký danh tiếng. Xây dựng hệ thống phản hồi phi tập trung, khách hàng và agent có thể gửi đánh giá dựa trên bằng chứng thanh toán x402, đảm bảo chỉ những bên thực sự tham gia giao dịch mới có thể nhận xét, giảm gian lận. Tất cả dữ liệu đều công khai, hỗ trợ hệ thống chấm điểm tùy chỉnh.

Đăng ký xác thực. Đối với các giao dịch quan trọng, agent có thể yêu cầu xác thực từ bên thứ ba — thông qua oracle môi trường thực thi tin cậy (TEE), staking inference hoặc bằng chứng máy học zero-knowledge, cung cấp bằng chứng hành vi cấp độ mã hóa, tương tự như chứng nhận chuyên môn.

Lấy ví dụ: giả sử bạn có một AI agent, cần lấy dữ liệu phân tích on-chain từ các AI agent khác để cân bằng lại danh mục đầu tư.

Nhờ x402, agent của bạn có thể dễ dàng nạp 100 USD để yêu cầu dịch vụ này, nhưng trước khi thanh toán được thực hiện, x402 không thể xác minh agent cung cấp dịch vụ có đáng tin cậy hay không; còn ERC-8004 sẽ đảm bảo an toàn giao dịch qua các bước sau:

• Bảng đăng ký nhận dạng cho phép AI agent của bạn xác minh NFT nhận dạng và phạm vi dịch vụ của analyst;
• Bảng đăng ký danh tiếng cung cấp lịch sử đánh giá tích cực và bằng chứng hoàn thành gắn với thanh toán x402 trước đó;
• Bảng đăng ký xác thực đảm bảo báo cáo đã được bên xác thực thứ ba kiểm chứng chất lượng.

Sau khi ghi nhận xác thực lên chain, quỹ ký quỹ sẽ tự động được giải phóng, đồng thời thêm đánh giá danh tiếng. Quy trình này xây dựng nên “giao dịch tự chủ đáng tin cậy” mà x402 đơn lẻ không thể đạt được.

Hệ sinh thái x402 và ERC-8004

Tôi đã phân tích chi tiết hệ sinh thái x402 trong bài viết trước. Cơ sở hạ tầng của ERC-8004 mở rộng ra nhiều lớp, dưới đây là một số lớp tiêu biểu:

• Cơ sở hạ tầng: EigenCloud, Taiko, Eternal AI, NEAR, Phala Network
• Middleware: OpenServ, Unibase, S.A.N.T.A, Kinic AI, ChaosChain, NovaNet
• Lớp ứng dụng: Zyfai, Virtuals Protocol, Praxis, Cortensor, Semantic Layer

ERC-8004 không chỉ dành cho tài chính

Lĩnh vực tài chính chỉ là bước đầu tiên của “agent không cần niềm tin”, ứng dụng của ERC-8004 vượt xa giao dịch tài chính.

Agent sáng tạo

Dịch vụ bao gồm: viết nội dung, quản lý mạng xã hội, vận hành cộng đồng, dịch thuật, thiết kế hình ảnh, tiêu chí lựa chọn dựa trên danh tiếng và đánh giá khách hàng.

Agent giao dịch

Hỗ trợ ủy thác on-chain phi tập trung, thực hiện cân bằng lại danh mục đầu tư DeFi và tối ưu hóa lợi nhuận. Validator staking kiểm toán kết quả giao dịch, thao tác sai sẽ bị phạt để bồi thường thiệt hại.

Agent phân tích

Cung cấp phân tích thị trường, thu thập dữ liệu, gắn nhãn, tối ưu hóa quản lý quan hệ khách hàng, v.v. Nhờ công nghệ TEE, có thể tính toán dữ liệu riêng tư của nhiều tổ chức mà không tiết lộ định danh gốc.

Agent game

Xây dựng nhân vật không phải người chơi xuyên game, sở hữu thiết lập và kỹ năng bền vững. Lời mời chơi game và ngoại hình nhân vật được phân phối dựa trên bằng chứng danh tiếng.

Agent bác sĩ

Tổng hợp dữ liệu hồ sơ sức khỏe điện tử, kiểm tra hướng dẫn điều trị, soạn thảo bệnh án. Thông qua công nghệ TEE, tích hợp an toàn dữ liệu phòng thí nghiệm, hình ảnh và thông tin nhà thuốc, cung cấp bằng chứng thực thi có thể kiểm chứng cho kiểm toán.

Bản sao cá nhân

Sử dụng AI memory bảo vệ quyền riêng tư, lưu trữ dữ liệu cá nhân được mã hóa trên cloud. Nhờ công nghệ TEE, cung cấp dịch vụ cá nhân hóa tương tự AI tập trung, đồng thời đảm bảo an toàn quyền riêng tư.

Agent bảo hiểm

Tự động hóa quy trình thẩm định và bồi thường bằng mô hình ngôn ngữ lớn. Validator staking xác minh quyết định và bằng chứng, quyết định sai sẽ bị phạt và hoàn tiền cho người dùng.

Agent lập kế hoạch lịch trình

Xử lý đặt vé máy bay, khách sạn, nhà hàng và tối ưu hóa lộ trình. Lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ dựa trên danh tiếng, đảm bảo hiệu quả chi phí.

Agent phòng thí nghiệm

Phối hợp quy trình thí nghiệm thông qua cơ chế bảo mật phần cứng, ký kết kết quả đầu ra dữ liệu, phân tích trong môi trường TEE, trả về kết quả có thể kiểm chứng và kiểm toán.

Tổng kết

ERC-8004 được đồng đề xuất bởi Davide Crapis từ Ethereum Foundation, Marco De Rossi từ MetaMask, Jordan Ellis từ Google và erik.eth từ Coinbase (cũng là nhà sáng lập x402), là sự bổ sung quan trọng cho giao thức x402.

Sự kết hợp giữa x402 và ERC-8004 cho thấy tiến bộ công nghệ có thể tích hợp hiệu quả hệ thống thanh toán với niềm tin on-chain có thể xác minh, giải quyết các vấn đề thực tế. Dù có ý kiến cho rằng x402 và ERC-8004 chỉ là một phần của câu chuyện lớn về sự kết hợp giữa crypto và AI, nhưng thực tế chúng đã mở khóa cơ chế thanh toán hữu dụng giữa các agent, đặt nền móng cho ứng dụng quy mô lớn.