Biên giới mới trị giá 300 tỷ đô la: Ba trụ cột của hệ sinh thái stablecoin

Original Article Title: "The $300 Billion New Blue Ocean: Three Main Lines of the Stablecoin Ecosystem"

Original Article Author: Louis, Biteye

Giới thiệu: Bước ngoặt lịch sử của hệ sinh thái stablecoin

Trong các năm 2024-2025, thị trường stablecoin toàn cầu đang chứng kiến sự tăng trưởng bùng nổ chưa từng có. Tính đến tháng 10, tổng giá trị thị trường của stablecoin đã vượt mốc 300 billions USD, so với 166.3 billions USD vào cuối năm 2024, tương ứng với tốc độ tăng trưởng hàng năm đáng kinh ngạc 82.9%. Sự tăng trưởng này không chỉ phá vỡ kỷ lục lịch sử mà còn đánh dấu sự chuyển mình căn bản của stablecoin từ một công cụ đầu cơ bên lề trở thành hạ tầng tài chính chủ đạo.

Một bước đột phá lịch sử về môi trường pháp lý đã mang lại động lực mạnh mẽ cho sự tăng trưởng này: vào tháng 7/2025, Đạo luật GENIUS của Hoa Kỳ đã chính thức được ký thành luật, thiết lập khung thanh toán stablecoin cấp liên bang đầu tiên. Đồng thời, quy định MiCA của EU đã chính thức có hiệu lực hoàn toàn vào tháng 12/2024, đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển chuẩn hóa của ngành stablecoin.

Dù USDT và USDC vẫn chiếm ưu thế, thị phần của chúng đã giảm từ 91.6% xuống còn 83.6%. Thị trường stablecoin đang âm thầm thay đổi, với các dự án stablecoin mới nổi lên nhanh chóng, như:

· USDe của Ethena đạt vốn hóa thị trường 11 billions USD

· PYUSD của PayPal vượt mốc vốn hóa thị trường 27.6 billions USD

· Thị trường stablecoin được bảo chứng bởi RWA đạt quy mô 35 billions USD, với tốc độ tăng trưởng hàng năm 46%

Các public chain chuyên biệt cho stablecoin: Cuộc cách mạng hạ tầng

Các blockchain truyền thống đã bộc lộ nhiều điểm yếu khi xử lý giao dịch stablecoin: phí gas trên Ethereum thường lên tới hàng chục đô la, thời gian xác nhận giao dịch từ vài giây đến vài phút; trong khi Tron có phí thấp hơn nhưng đối mặt với rủi ro tập trung hóa và hạn chế kỹ thuật.

Thế hệ public chain chuyên biệt cho stablecoin mới đã đạt được bước đột phá về chất lượng nhờ đổi mới công nghệ. Các public chain này thường hỗ trợ thông lượng cao trên 1000+ TPS, phí gần như bằng 0 hoặc rất thấp, xác nhận giao dịch dưới 1 giây. Quan trọng hơn, chúng thiết kế stablecoin làm token gas gốc, hoàn toàn loại bỏ tác động của biến động giá tiền mã hóa đến trải nghiệm người dùng.

Plasma: Dự án chủ lực trong hệ sinh thái Tether

Plasma, với vai trò là dự án dẫn đầu cuộc đua, đã huy động tổng cộng 75.8 millions USD, bao gồm vòng gọi vốn Series A trị giá 20.5 millions USD do Bitfinex và Framework Ventures dẫn dắt vào tháng 2/2025, cùng sự tham gia của các nhà đầu tư nổi bật như Peter Thiel và Bybit. Sau khi ra mắt testnet mainnet vào ngày 25/9/2025, TVL nhanh chóng đạt 5.3 billions USD.

Về mặt kỹ thuật, Plasma áp dụng cơ chế đồng thuận PlasmaBFT tùy chỉnh, đạt độ chắc chắn dưới 1 giây và khả năng xử lý trên 2000 TPS. Đổi mới cốt lõi của nó nằm ở hệ thống Paymaster, cho phép chuyển USDT không phí, đồng thời hỗ trợ token gas tùy chỉnh và chức năng thanh toán bảo mật. Dự án đã tích hợp oracle Chainlink và xây dựng hệ sinh thái DeFi hoàn chỉnh bằng cách kết nối với Bitcoin không lưu ký thông qua pBTC.

Stable: Giải pháp tối ưu hóa USDT cho tổ chức

Stable định vị là “đường ray thanh toán thực tế”, tập trung vào ứng dụng USDT cấp tổ chức. Dự án đã huy động 28 millions USD vòng seed vào tháng 7/2025, với sự đầu tư chung của Franklin Templeton, Hack VC, PayPal Ventures và Bitfinex. Dự án sử dụng đồng thuận StableBFT, hỗ trợ 10k TPS, xác nhận dưới 1 giây, đồng thời duy trì khả năng tương thích EVM.

Đặc điểm công nghệ của Stable là sử dụng USDT làm token gas gốc, đạt chuyển khoản P2P không phí thông qua trừu tượng hóa tài khoản. Các chức năng dành cho doanh nghiệp bao gồm tổng hợp chuyển khoản hàng loạt, chuyển khoản riêng tư tuân thủ, và hỗ trợ cross-chain USDT0. Dự án đã tích hợp stablecoin PYUSD của PayPal, tập trung phát triển các dịch vụ on/off ramp fiat và phát hành thẻ ghi nợ.

Arc: Hệ sinh thái độc quyền của Circle

Arc, do Circle phát triển, được định vị là “ngôi nhà của tài chính stablecoin”, tích hợp sâu vào hệ sinh thái Circle. Dự án sử dụng USDC làm token gas gốc, đảm bảo cấu trúc phí dựa trên USD có thể dự đoán. Về kỹ thuật, Arc áp dụng engine đồng thuận Malachite BFT, hỗ trợ 3000 TPS và xác nhận dưới 1 giây.

Điểm độc đáo của Arc nằm ở engine FX tích hợp, hỗ trợ chuyển đổi stablecoin dựa trên báo giá và các tính năng riêng tư tùy chọn cho mục đích tuân thủ. Dự án cũng đang nghiên cứu giao dịch USDC có thể đảo ngược để giải quyết vấn đề gian lận và hợp tác với Sở giao dịch chứng khoán Đức nhằm thúc đẩy ứng dụng tại thị trường EU.

Về quy mô tài trợ và tiến độ công nghệ, Plasma dẫn đầu nhờ sự hỗ trợ của hệ sinh thái Tether và ra mắt mainnet sớm nhất. Stable tạo khác biệt nhờ định vị tổ chức và hợp tác với PayPal, trong khi Arc dựa vào lợi thế tuân thủ của Circle và vị thế hệ sinh thái USDC. Cả ba dự án đều áp dụng cơ chế đồng thuận BFT, phù hợp hơn cho các kịch bản thanh toán so với tính chắc chắn xác suất của PoS truyền thống.

Stablecoin sinh lãi: Mô hình lợi nhuận đổi mới

Stablecoin sinh lãi tích hợp trực tiếp lợi nhuận vào stablecoin, mang lại cho người dùng trải nghiệm lợi suất vượt trội so với tiết kiệm ngân hàng truyền thống.

Ethena USDe

Vốn hóa thị trường của USDe đã tăng vọt từ 86 millions USD vào tháng 1/2024 lên 110.4 billions USD vào tháng 10/2025, ghi nhận mức tăng 13,750%, đưa nó trở thành stablecoin lớn thứ ba thế giới.

Đổi mới công nghệ của USDe nằm ở việc duy trì sự ổn định thông qua chiến lược delta-neutral, thế chấp các tài sản như ETH và WBTC, đồng thời mở các vị thế hedge futures trên sàn giao dịch để tạo ra rủi ro phi hướng. sUSDe mang lại lợi suất hàng năm 2.56%-3.72% cho holder, nguồn thu từ staking Ethereum, funding rate hợp đồng perpetual và thu nhập cố định stablecoin.

Sky Ecosystem

Sky Ecosystem (trước đây là MakerDAO) đã tái định hình thị trường cho vay stablecoin phi tập trung thông qua đổi thương hiệu và đổi mới sản phẩm. Là stablecoin thưởng, USDS đã đạt vốn hóa thị trường 8 billions USD, mang lại cho người dùng lợi suất hàng năm 4.75% thông qua cơ chế Sky Savings Rate.

Lợi suất được lấy từ thặng dư giao thức, bao gồm phí cho vay và thu nhập thanh lý, phân phối cho người dùng tiết kiệm thông qua cơ chế SSR. Dự án cũng đã giới thiệu kế hoạch Endgame tái cấu trúc thông qua SubDAO, cung cấp các dịch vụ khác nhau qua các giao thức phụ chuyên biệt như Spark, Grove và Keel.

Hạ tầng thanh toán stablecoin: Tái định hình tài chính toàn cầu

Đến năm 2025, khối lượng thanh toán xuyên biên giới bằng stablecoin dự kiến đạt 46 nghìn tỷ USD, vượt quá 50% throughput của Visa. Cấu trúc chi phí của thanh toán xuyên biên giới truyền thống thường dao động từ 2-7%, bao gồm phí chuyển khoản, chênh lệch tỷ giá và phí trung gian, trong khi stablecoin có thể giảm chi phí xuống 0.5-2%, tiết kiệm 50-80% trong các kịch bản chuyển tiền xuyên biên giới tần suất cao. Quan trọng hơn, thời gian thanh toán stablecoin đã được rút ngắn từ 3-5 ngày làm việc truyền thống xuống dưới 3 phút, giảm đáng kể nhu cầu tiền ứng trước và gián đoạn dòng tiền.

Sự trỗi dậy vượt trội của BVNK

Là nhà cung cấp hạ tầng stablecoin, BVNK đã tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2025, với khối lượng giao dịch hàng năm vượt 20 billions USD, chủ yếu phục vụ khách hàng doanh nghiệp như Worldpay, Flywire và dLocal. Tháng 10/2025, Citi Ventures đã đầu tư chiến lược vào BVNK để hỗ trợ mở rộng mảng thanh toán stablecoin toàn cầu. Trong khi đó, Coinbase và Mastercard đang đàm phán mua lại BVNK với định giá 15-25 billions USD, trở thành thương vụ mua lại stablecoin lớn nhất lịch sử và khẳng định vị thế cốt lõi trong thanh toán stablecoin cấp doanh nghiệp.

Chiến lược đổi mới của Stripe

Stripe đã ra mắt tính năng thanh toán đăng ký bằng stablecoin, hỗ trợ tự động trừ USDC trên các chain Base và Polygon, phù hợp với nhu cầu của các công ty AI và SaaS. Tính năng này giúp giảm một nửa chi phí thanh toán, với các công ty AI ghi nhận 20% khối lượng thanh toán chuyển sang stablecoin. Stripe cũng giới thiệu nền tảng Open Issuance để hỗ trợ doanh nghiệp phát hành stablecoin tùy chỉnh và tích hợp công cụ thanh toán do AI điều khiển.

Ứng dụng tích hợp AI với stablecoin: Tương lai của tài chính

Với sự phát triển của AI Agent Economy, các mô hình API key và đăng ký truyền thống không còn đủ đáp ứng nhu cầu giao dịch tự động giữa máy với máy, thúc đẩy sự phát triển của các giao thức thanh toán và hạ tầng tối ưu hóa riêng cho AI agent.

KITE AI: Xây dựng Layer-1 cho Internet agent

Là dự án dẫn đầu trong lĩnh vực này, KITE AI tập trung xây dựng blockchain Layer-1 đầu tiên tối ưu hóa cho AI Agent Economy. KITE đã hoàn thành vòng gọi vốn Series A trị giá 18 millions USD do PayPal Ventures và General Catalyst dẫn dắt.

Đổi mới cốt lõi của dự án nằm ở ba trụ cột công nghệ: Agent Identity Resolution (AIR) cho danh tính agent mã hóa, quản lý quyền lập trình được, và xác thực on-chain thông qua Proof of AI. AIR đóng vai trò như một app store cho agent, giải quyết vấn đề tin cậy giữa các AI agent, cho phép developer triển khai agent tùy chỉnh và truy cập thị trường hệ sinh thái qua giao diện low-code.

Gần đây, KITE công bố hợp tác chiến lược với Brevis để nâng cao tính minh bạch và tự chủ của module danh tính agent và thanh toán bằng công nghệ zero-knowledge proof. Các module đầu tiên của hợp tác này đã được triển khai trên BNB Chain, với kế hoạch mở rộng lên KITE L1 cho relay proof cross-chain trong tương lai.

x402 Protocol: Định nghĩa lại chuẩn thanh toán HTTP

Giao thức x402 được thúc đẩy chung bởi các ông lớn công nghệ như Coinbase, Google và Cloudflare. Khi một client (ví dụ AI agent hoặc ứng dụng) truy cập tài nguyên được bảo vệ, server sẽ phản hồi mã trạng thái 402 và chi tiết thanh toán dạng JSON, bao gồm số tiền, loại tiền và địa chỉ nhận. Client sau đó tạo giao dịch thanh toán đã ký và gửi lại yêu cầu qua header X-PAYMENT. Các bên trung gian như Coinbase xác thực thanh toán on-chain, cấp quyền truy cập tài nguyên sau khi xác minh. Toàn bộ quy trình thực thi trustless, thanh toán được ghi nhận on-chain để kiểm toán.

Lợi thế kỹ thuật của x402 nằm ở tích hợp gốc với HTTP và chi phí giao dịch tối thiểu. Thanh toán dựa trên Base USD Coin (USDC) có thể hoàn thành trong 2 giây với phí gas dưới 0.0001 USD và không có phí giao thức.

Triển vọng đầu tư và đánh giá rủi ro

Phân khúc stablecoin đang chuyển mình từ ý tưởng sang thực tiễn và từ đầu cơ sang ứng dụng. Trong bốn đường đua mới nổi, các public chain chuyên biệt cho stablecoin thể hiện giá trị đầu tư rõ rệt nhất. Plasma, được hậu thuẫn bởi hệ sinh thái Tether và TVL 53 billions USD, xác thực nhu cầu thị trường với lợi thế công nghệ rõ rệt. Khi nhu cầu thanh toán doanh nghiệp bùng nổ, các dự án hạ tầng như vậy sẽ được định giá cao. Các giải pháp thanh toán doanh nghiệp hưởng lợi từ cải thiện pháp lý, và định giá mua lại BVNK 15-25 billions USD phản ánh sự công nhận của các ông lớn tài chính truyền thống đối với hạ tầng stablecoin. Dù các ứng dụng tích hợp AI còn ở giai đoạn đầu, tốc độ đổi mới công nghệ và xác thực kịch bản ứng dụng đang vượt kỳ vọng, phù hợp với nhà đầu tư chấp nhận rủi ro cao. Tỷ lệ rủi ro-lợi nhuận của stablecoin sinh lãi khá phức tạp, và rủi ro mất peg trong điều kiện thị trường cực đoan không thể bỏ qua.

Rủi ro pháp lý vẫn là biến số lớn nhất. Dù Đạo luật GENIUS và quy định MiCA đã cung cấp khung phát triển ngành, các chi tiết thực thi và tiêu chuẩn áp dụng vẫn đang hoàn thiện, các dự án stablecoin cần tiếp tục theo dõi chi phí tuân thủ và thay đổi chính sách. Rủi ro cạnh tranh ngày càng gay gắt khi các ông lớn tài chính truyền thống tham gia, và chiến lược của Stripe, Visa, Mastercard sẽ tái định hình thị trường, đòi hỏi các dự án mới phải duy trì lợi thế cạnh tranh về đổi mới công nghệ và phát triển hệ sinh thái.

Đầu tư vào đường đua stablecoin mới đòi hỏi cân bằng giữa đổi mới công nghệ, tuân thủ pháp lý và nhu cầu thị trường. Với việc các dự án chủ chốt liên tục ra mắt trong năm 2025 và khung pháp lý ngày càng rõ ràng, vòng nâng cấp hạ tầng stablecoin này được kỳ vọng sẽ tái định hình bức tranh thanh toán toàn cầu, mang lại lợi nhuận hấp dẫn cho những người tham gia sớm.