Vào ngày 29 tháng 10 năm 2025, Cơ quan Tiền tệ Hong Kong (HKMA) đã chính thức công bố “Báo cáo Giai đoạn Hai của Kế hoạch Thí điểm e-HKD”. Báo cáo này xác định rõ ưu tiên phát triển e-HKD dạng bán buôn trong tương lai, tạm thời hoãn việc triển khai ở cấp bán lẻ, đồng thời đẩy nhanh tiến trình gửi tiền token hóa của các ngân hàng thương mại. Đằng sau quyết định này là sự cân nhắc sâu sắc của Hong Kong trong cuộc cạnh tranh tài chính số: vừa phải đón nhận đổi mới công nghệ, vừa phải duy trì sự ổn định tài chính.
I. Phân tích chính sách sâu: Hệ sinh thái tài chính số mới dưới cấu trúc hai tầng
Điều chỉnh vị thế chiến lược của e-HKD
● Kể từ khi dự án e-HKD được khởi động, lộ trình phát triển của nó luôn thu hút sự quan tâm của thị trường. Báo cáo giai đoạn hai cuối cùng đã làm rõ lộ trình này. Theo nội dung báo cáo, e-HKD sẽ tập trung vào các kịch bản bán buôn như thanh toán liên ngân hàng, giao nhận tài sản token hóa, thay vì lĩnh vực thanh toán bán lẻ như kỳ vọng trước đây của thị trường.
Sự chuyển hướng này dựa trên đánh giá sâu sắc của HKMA:
● Trong các kịch bản bán lẻ, hệ thống thanh toán điện tử hiện tại đã khá hoàn thiện, việc đưa tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương (CBDC) vào chỉ mang lại lợi ích biên hạn chế;
● Trong khi đó, ở lĩnh vực bán buôn, e-HKD có thể giải quyết nhiều điểm nghẽn của hệ thống thanh toán truyền thống.
Đẩy nhanh tiến trình gửi tiền token hóa
● Song song với việc điều chỉnh vị thế của e-HKD, gửi tiền token hóa đang trở thành trụ cột quan trọng khác trong phát triển tài chính số tại Hong Kong. Hiện nay, sáu ngân hàng bao gồm Bank of China Hong Kong, HSBC, Standard Chartered đã triển khai dịch vụ gửi tiền token hóa, bao phủ các kịch bản như phát hành trái phiếu, tài trợ thương mại, thanh toán xuyên biên giới.
● Các ngân hàng này đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm quý báu trong thực tiễn. Lấy ví dụ Bank of China Hong Kong, ngân hàng này lần đầu tiên thực hiện kết nối liền mạch giữa gửi tiền token hóa và e-HKD trong đợt phát hành trái phiếu token hóa của chính phủ. Người phụ trách dự án tiết lộ: “Thông qua hợp đồng thông minh tự động thực hiện quy trình thanh toán, chúng tôi không chỉ nâng cao hiệu quả vận hành lên 60%, mà còn giảm đáng kể rủi ro sai sót do con người.”
Hoàn thiện khung pháp lý cho stablecoin
● Đáng chú ý, chế độ cấp phép stablecoin của Hong Kong đã chính thức được triển khai vào tháng 8 năm 2025, cung cấp hướng dẫn quản lý rõ ràng cho các tổ chức phi ngân hàng phát hành stablecoin. Quy định mới yêu cầu tổ chức phát hành phải có giấy phép tương ứng, đồng thời đặt ra các yêu cầu nghiêm ngặt về quản lý tài sản dự trữ, công bố thông tin, giám sát on-chain, v.v.
● HKMA đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu giám sát đối với ví không lưu ký, các tổ chức được cấp phép phải triển khai công cụ giám sát on-chain phù hợp để đảm bảo tính tuân thủ của giao dịch.
So sánh chính sách tiền kỹ thuật số của Hong Kong
Loại dự án | Vị thế chiến lược | Kịch bản ứng dụng | Yêu cầu giám sát | Tình trạng tiến triển |
e-HKD | CBDC cấp bán buôn | Thanh toán liên ngân hàng, giao nhận tài sản token hóa | HKMA phát hành và quản lý trực tiếp | 7 ngân hàng thí điểm trong năm, hoàn thành chuẩn bị chính sách vào 2026 |
Gửi tiền token hóa | Số hóa tiền tệ ngân hàng thương mại | Thanh toán doanh nghiệp, tài trợ thương mại, thanh toán xuyên biên giới | Chịu sự ràng buộc của khung giám sát ngân hàng hiện tại | 6 ngân hàng đã triển khai, nhiều ngân hàng đang chuẩn bị |
Stablecoin | Tiền kỹ thuật số của tổ chức tư nhân | Hệ sinh thái public chain, thanh toán bán lẻ xuyên biên giới | Phải có giấy phép, tài sản dự trữ chịu sự giám sát | Chế độ cấp phép đã triển khai, nhiều tổ chức đang nộp đơn |
II. Sự hội nhập sâu giữa thế giới truyền thống và crypto
Thay đổi cấu trúc dòng vốn
● Các tổ chức tài chính truyền thống ngày càng có ý định phân bổ tài sản số rõ rệt hơn, theo dữ liệu mới nhất, quy mô lưu ký tài sản số của ngành ngân hàng Hong Kong trong quý 3 đã tăng 45% so với quý trước, đạt mức kỷ lục 12 tỷ USD. Sự tăng trưởng này chủ yếu đến từ nhu cầu của khách hàng tổ chức đối với các sản phẩm tài sản số tuân thủ quy định.
● Việc ra mắt gửi tiền token hóa đã cung cấp kênh thuận tiện hơn cho dòng vốn truyền thống bước vào thế giới crypto. Khách hàng doanh nghiệp rất quan tâm đến gửi tiền token hóa, đặc biệt trong lĩnh vực thanh toán thương mại xuyên biên giới. So với chuyển khoản ngân hàng truyền thống, gửi tiền token hóa không chỉ cho phép thanh toán tức thời mà còn có thể thực hiện các chức năng quản lý vốn phức tạp hơn thông qua hợp đồng thông minh.
Tái cấu trúc cục diện thị trường crypto
● Dưới tác động kép của e-HKD dạng bán buôn và gửi tiền token hóa, cục diện cạnh tranh của thị trường crypto đang có những thay đổi tinh tế. Việc phát hành stablecoin đang đối mặt với những thách thức và cơ hội mới. Một mặt, gửi tiền token hóa nhờ có sự bảo chứng tín dụng của ngân hàng thương mại nên có lợi thế tự nhiên trong các kịch bản ứng dụng doanh nghiệp; mặt khác, stablecoin vẫn giữ vị trí không thể thay thế trong hệ sinh thái public chain và thanh toán bán lẻ xuyên biên giới toàn cầu.
● Theo dữ liệu từ AiCoin, gần đây khối lượng giao dịch stablecoin cấp tổ chức (như USDC) đã tăng lên, trong khi stablecoin hướng đến bán lẻ tăng trưởng chậm lại. Sự phân hóa này phản ánh nhu cầu khác biệt của thị trường đối với các kịch bản ứng dụng khác nhau.
Sự tiến hóa và đổi mới của kiến trúc công nghệ
Lựa chọn chính sách của Hong Kong cũng đang thúc đẩy sự đổi mới của kiến trúc công nghệ nền tảng. Sự kết hợp giữa private chain và public chain trở thành xu hướng quan trọng. Các ngân hàng chủ yếu triển khai gửi tiền token hóa trên private chain để đảm bảo tuân thủ quy định; đồng thời, thông qua công nghệ cross-chain kết nối với public chain, hiện thực hóa sự liên thông tài sản.
Kiến trúc “lai” này đang thúc đẩy các giải pháp công nghệ mới. Nhiều công ty công nghệ đã ra mắt sản phẩm cổng cross-chain dành cho tổ chức tài chính, hỗ trợ chuyển tài sản và đồng bộ dữ liệu giữa các môi trường chain khác nhau. HKMA cũng tích cực tham gia xây dựng tiêu chuẩn, thúc đẩy việc thiết lập “tiêu chuẩn token hóa chung”, đặt nền móng cho sự liên thông trong tương lai.
So sánh kiến trúc công nghệ tài chính số
Yếu tố công nghệ | Hệ thống tài chính truyền thống | Hệ thống gửi tiền token hóa | Hệ thống stablecoin public chain |
Chu kỳ thanh toán | T+1 hoặc lâu hơn | Gần như tức thời | Tức thời |
Thời gian vận hành | Khung giờ nhất định trong ngày làm việc | Gần như 7×24 giờ | 7×24 giờ |
Tính lập trình | Hạn chế | Thực hiện qua hợp đồng thông minh | Thực hiện qua hợp đồng thông minh |
Tuân thủ giám sát | Khung pháp lý hoàn thiện | Khung giám sát ngân hàng hiện tại | Khung giám sát mới nổi |
Kết nối liên thông hệ thống | Qua kênh truyền thống | Qua cổng cross-chain | Khả năng cross-chain gốc |
III. Góc nhìn chuyên gia: Cơ hội và thách thức dưới nhiều quan điểm
Thừa nhận tính hợp lý của chính sách
● Chuyên gia tư vấn tài chính blockchain Zhou Zhuoyi chỉ ra: “Việc Hong Kong lựa chọn con đường ‘CBDC bán buôn + gửi tiền token hóa bán lẻ’ thể hiện sự khôn ngoan trong quản lý. Sắp xếp này vừa phát huy ưu thế của CBDC trong lĩnh vực bán buôn, vừa tận dụng kinh nghiệm của ngân hàng thương mại ở dịch vụ bán lẻ, tối ưu hóa phân bổ nguồn lực.”
Quan tâm đến thách thức triển khai
● Tuy nhiên, nhà phân tích ngân hàng quốc tế Zhang Wei cảnh báo về rủi ro tiềm ẩn: “Các ngân hàng cần quản lý cẩn thận rủi ro thanh khoản khi thúc đẩy gửi tiền token hóa. Gửi tiền token hóa có thể thay đổi đặc điểm ổn định truyền thống của tiền gửi, làm tăng độ phức tạp trong quản lý thanh khoản của ngân hàng.”
Triển vọng cơ hội thị trường
● Ở góc nhìn rộng hơn, lựa chọn chính sách của Hong Kong mang lại cơ hội mới cho đổi mới tài chính số. Nhà phân tích của tổ chức nghiên cứu crypto TokenInsight cho rằng: “e-HKD bán buôn cung cấp hạ tầng cho đổi mới tài chính phức tạp hơn. Ví dụ, trong lĩnh vực tài sản token hóa, e-HKD có thể trở thành đơn vị định giá và thanh toán cho các loại tài sản token hóa, thúc đẩy thị trường này phát triển theo hướng chuẩn hóa, quy mô hóa.”
Theo dự báo ngành, cùng với việc các chính sách liên quan được triển khai, quy mô tài sản token hóa tại Hong Kong dự kiến sẽ vượt 100 tỷ USD trong ba năm tới, bao gồm trái phiếu, quỹ, bất động sản và nhiều loại khác. Điều này sẽ mang lại cơ hội kinh doanh mới cho các bên tham gia thị trường.
IV. Lộ trình phát triển: Cơ hội và thách thức song hành
Triển vọng phát triển ngắn hạn
Nhìn về quý IV năm 2025, thị trường sẽ tập trung vào một số diễn biến then chốt. Đầu tiên là các sắp xếp cụ thể cho thí điểm e-HKD tại 7 ngân hàng, bao gồm lựa chọn công nghệ, kịch bản kinh doanh và quy mô kỳ vọng. Những chi tiết này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả ứng dụng e-HKD trong lĩnh vực bán buôn.
Xu hướng phát triển trung và dài hạn
● Đến năm 2026, cùng với việc HKMA hoàn thành chuẩn bị chính sách liên quan đến e-HKD, hệ sinh thái tài chính số Hong Kong sẽ bước vào giai đoạn phát triển mới. Một điểm quan sát quan trọng là liệu e-HKD có mở rộng hạn chế sang lĩnh vực bán lẻ hay không. Dù chính sách hiện tại tập trung vào lĩnh vực bán buôn, nhưng khả năng về mặt kỹ thuật vẫn để ngỏ cho tương lai.
● Một xu hướng quan trọng khác là mở rộng ứng dụng xuyên biên giới. Hong Kong đang thảo luận với nhiều khu vực pháp lý về sắp xếp thanh toán xuyên biên giới bằng tiền kỹ thuật số. e-HKD dạng bán buôn, nhờ đặc tính không có rủi ro tín dụng, có lợi thế đặc biệt trong các sắp xếp này. Nếu hợp tác liên quan đạt tiến triển, vị thế của Hong Kong trong hệ thống tài chính quốc tế sẽ được nâng cao đáng kể.
Rủi ro và thách thức tiềm ẩn
Dù triển vọng lạc quan, nhưng những thách thức trên con đường phát triển cũng không thể bỏ qua. Điều phối giám sát là một trong những thách thức then chốt. Các khu vực pháp lý khác nhau có thái độ quản lý tiền kỹ thuật số khác nhau, sự khác biệt này có thể dẫn đến arbitrage giám sát hoặc phân mảnh thị trường. Hong Kong cần tìm sự cân bằng giữa duy trì ổn định tài chính và hỗ trợ đổi mới.
