Hàng tỷ đô la Bitcoin của Mt. Gox đang được hoàn trả—Làm thế nào chúng ta đến được thời điểm này

Sàn giao dịch Bitcoin đã ngừng hoạt động Mt. Gox bắt đầu hoàn trả cho các chủ nợ cách đây hai năm, hơn một thập kỷ sau khi công ty phá sản. Tuy nhiên, vào thứ Hai, thời hạn hoàn tất việc trả lại số Bitcoin trị giá hàng tỷ đô la đã được lùi lại thêm một năm đến ngày 31 tháng 10 năm 2026. 

Khoảng 19.500 chủ nợ đã được hoàn trả cho đến nay, nhưng nhiều người khác vẫn đang chờ đợi số tiền mà họ đã mất từ năm 2014.

Đợt hoàn trả đầu tiên vào năm 2024 đã dẫn đến làn sóng bán tháo mạnh, khi nhiều chủ nợ đã bán ngay số Bitcoin được hoàn trả sau khi kiên nhẫn chứng kiến giá Bitcoin tăng vọt trong thập kỷ qua. Do đó, những người tham gia thị trường khác có thể hoan nghênh việc trì hoãn này, điều mà thông thường sẽ được coi là một sự kiện tiêu cực.

Nhưng một thập kỷ là khoảng thời gian dài, và rất nhiều người dùng crypto mới tham gia vào ngành trong những năm gần đây có thể không biết đến câu chuyện khét tiếng về Mt. Gox. Làm thế nào mà nó phá sản, và việc hoàn trả Bitcoin sẽ diễn ra như thế nào? Đây là những điều bạn cần biết.

Mt. Gox là gì?

Mt. Gox từng là sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới. Có trụ sở tại Tokyo, công ty này được ước tính chiếm 70% khối lượng giao dịch Bitcoin vào năm 2013. CEO của Mt. Gox, Mark Karpeles, đã nói với Reuters trong một báo cáo hiện đã bị xóa rằng sàn giao dịch này ghi nhận từ 5 triệu đến 20 triệu đô la chuyển vào mỗi ngày. 

Ra mắt vào năm 2010, trang web ban đầu là một thị trường trực tuyến để giao dịch các thẻ bài Magic: The Gathering vật lý; với Mt. Gox là viết tắt của “Magic: The Gathering Online Exchange.” Ngay sau đó, trang web bổ sung khả năng đổi tiền mặt lấy Bitcoin, chính thức rời xa việc giao dịch thẻ bài.

Nhân viên của sàn giao dịch có thể lựa chọn nhận một phần lương bằng Bitcoin, nhưng Karpeles nói rằng ông nhấn mạnh không nên đầu tư “nhiều hơn số bạn có thể chịu đựng được.”

Bitcoin lúc đó còn rất mới. Nó ra mắt vào năm 2009, nhưng phải đến năm 2010 thì giao dịch mới thực sự bắt đầu. Đến năm 2013, đồng tiền mã hóa này bắt đầu năm với giá trị 13 đô la, tăng vọt lên 1.100 đô la vào cuối năm. Nhưng cùng với sự nổi tiếng này của Bitcoin là những cơn ác mộng về quy định đối với sàn giao dịch lớn nhất thế giới.

Mt. Gox đã phá sản như thế nào?

Vào mùa hè năm 2013, Mt. Gox bị Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ cáo buộc không đăng ký là “doanh nghiệp chuyển tiền.” Do đó, 5 triệu đô la của Mt. Gox đã bị tịch thu. Cuối năm đó, đối tác của sàn là CoinLab đã kiện Mt. Gox vì cho rằng sàn không thực hiện đúng các điều khoản trong thỏa thuận của họ. 

Vào tháng 2 năm 2014, sàn giao dịch tiết lộ rằng họ đã là mục tiêu của các cuộc tấn công kéo dài nhiều năm mà không bị phát hiện. Các đối tượng xấu có thể chỉnh sửa ID giao dịch nhờ vào một lỗ hổng của Bitcoin gọi là “transaction malleability,” vấn đề này đã được khắc phục thông qua SegWit soft fork vào năm 2017. Lỗ hổng này cho phép kẻ xấu thao túng sàn giao dịch mà không bị phát hiện, dường như trong nhiều năm, và lấy cắp tiền của khách hàng trong suốt thời gian đó.

Kết quả là, 850.000 Bitcoin đã bị mất—gần 7% tổng số Bitcoin tồn tại vào thời điểm đó. Số này trị giá 475 triệu đô la vào thời điểm đó, nhưng theo tỷ giá hiện tại thì sẽ trị giá hơn 97 tỷ đô la.

Trong khi chịu cuộc tấn công, sàn giao dịch đã ngừng hoạt động, khiến giá Bitcoin giảm mạnh. Các nhà đầu tư tức giận và yêu cầu câu trả lời. Karpeles sau đó nói rằng sàn sẽ “tìm ra giải pháp.”

Cuối cùng, giải pháp đó là nộp đơn xin phá sản, với khoản nợ 64 triệu đô la trong khi chỉ có 38 triệu đô la tài sản. Theo một báo cáo của Reuters, công ty có 127.000 chủ nợ trong vụ phá sản, chỉ có 1.000 người trong số đó là ở Nhật Bản.

Hồ sơ phá sản tại Nhật Bản sau đó cho biết Mt. Gox nợ các chủ nợ 63,5 triệu đô la. Nhưng công ty thậm chí còn chưa có một nửa số tiền đó, vì 5 triệu đô la tài sản của họ bị CoinLab giữ lại do vụ kiện đang diễn ra vào thời điểm đó. Thêm 5,5 triệu đô la nữa bị Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ giữ lại.

"Chúng tôi sẽ nỗ lực hết sức để đảm bảo các tội phạm bị trừng phạt và thiệt hại được khắc phục," Mt. Gox sau đó cho biết.

Giải thích về việc hoàn trả cho chủ nợ

Năm 2023, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã buộc tội hai công dân Nga “âm mưu rửa khoảng 647.000 Bitcoin từ vụ hack Mt. Gox,” xảy ra vào năm 2011. Trong quá trình này, 140.000 Bitcoin đã được thu hồi—tương đương khoảng 16 tỷ đô la theo giá hiện tại.

Bây giờ, hơn một thập kỷ sau khi sàn giao dịch sụp đổ và sau nhiều lần gia hạn thời hạn, các chủ nợ của Mt. Gox sắp được hoàn trả. Theo một thông báo vào tháng 6 năm 2024, các chủ nợ sẽ bắt đầu nhận được khoản thanh toán bằng Bitcoin và Bitcoin Cash.

“Chúng tôi đã dành thời gian để đảm bảo việc hoàn trả cho các chủ nợ được an toàn và đáng tin cậy, bao gồm các biện pháp kỹ thuật để hoàn trả an toàn, tuân thủ các quy định tài chính ở từng quốc gia, và thảo luận về các phương án hoàn trả với các sàn giao dịch tiền mã hóa,” Người được ủy thác phục hồi Mt. Gox, Nobuaki Kobayashi, cho biết trong thông báo.

Sau thông báo này, Mt. Gox đã chuyển số Bitcoin trị giá hàng tỷ đô la giữa các ví khi chuẩn bị thực hiện hoàn trả trước thời hạn ban đầu là ngày 31 tháng 10 năm 2024.  

Theo một thông báo từ các người được ủy thác phục hồi, Mt. Gox bắt đầu hoàn trả vào ngày 5 tháng 7 năm 2024, đồng thời lưu ý rằng quá trình này sẽ mất thời gian để xác nhận thông tin của các chủ nợ. “Chúng tôi yêu cầu các chủ nợ phục hồi đủ điều kiện vui lòng chờ đợi thêm một thời gian,” thông báo viết.

Tuy nhiên, do thời hạn năm 2024 đến gần, việc gia hạn thời hạn là cần thiết. Sau đó, thời hạn được lùi lại đến ngày 31 tháng 10 năm 2025. Khi ngày này đến gần, thời hạn lại tiếp tục được gia hạn thêm một năm nữa đến cùng ngày năm 2026.

Người được ủy thác phục hồi Nobuaki Kobayashi đã viết trong một thông báo rằng một số chủ nợ chưa nhận được khoản hoàn trả vì họ “chưa hoàn tất các thủ tục cần thiết,” trong khi những người khác gặp phải trở ngại trên đường đi.

Tại thời điểm viết bài, dữ liệu từ Arkham Intelligence cho thấy Mt. Gox vẫn còn nắm giữ 34.689 BTC, trị giá gần 4 tỷ đô la theo giá hiện tại.

Editor's note: Câu chuyện này được xuất bản lần đầu vào ngày 14 tháng 7 năm 2024 và được cập nhật lần cuối với các chi tiết mới vào ngày 28 tháng 10 năm 2025.