Bị loại khỏi ngân hàng rồi lại được ngân hàng chấp nhận? Định nghĩa lại quyền tiếp cận tài chính trong thời đại các sắc lệnh hành pháp

Khi lịch sử tài chính thế kỷ 21 được ghi lại, sẽ có một chương đặc biệt (hỗn loạn, chính trị và đầy hệ quả) dành riêng cho câu chuyện về “debanking”.

Trong phần lớn ba năm qua, bất kỳ ai làm việc trong lĩnh vực crypto, từ các startup web3 nhỏ gọn đến các ngân hàng và sàn giao dịch được quản lý như Custodia Bank hoặc Kraken, đều hiểu rất rõ việc bị đột ngột loại khỏi hệ thống tài chính Hoa Kỳ có ý nghĩa như thế nào. Đôi khi, chỉ cần những tín hiệu im lặng hoặc đánh giá mơ hồ về “rủi ro cao” là đủ. Những lần khác, thậm chí không có bất kỳ lời giải thích nào được đưa ra.

Theo dữ liệu do AIMA công bố vào tháng 12 năm 2024, có tới 98% các quỹ phòng hộ tập trung vào crypto đối mặt với việc chấm dứt tài khoản ngân hàng mà không bao giờ được đưa ra lý do rõ ràng.

Được gọi là “Operation Choke Point 2.0”, cuộc đàn áp hiện đại này song song với một chiến dịch trước đó của chính phủ nhằm vào các ngành công nghiệp không được ưa chuộng về mặt chính trị. Lần này, hàng nghìn công ty crypto và các đối tác của họ (bao gồm cả quỹ phòng hộ và doanh nghiệp thanh toán) đã bị chấm dứt tài khoản ngân hàng. Họ bị các nhân viên quản lý rủi ro làm ngơ hoặc bị các đội ngũ tuân thủ luật pháp kìm hãm vì lo sợ phản ứng từ cơ quan quản lý.​

Và cũng chính khi từ “debanked” trở thành một khẩu hiệu kêu gọi, Tổng thống Trump, người mà gia đình ông từng chịu ảnh hưởng bởi việc vũ khí hóa tài chính mà một cơ quan quản lý liên bang thậm chí đã chính thức thừa nhận, đã hành động nhanh chóng và quyết liệt. Vào ngày 7 tháng 8 năm 2025, một sắc lệnh hành pháp lớn tuyên bố rằng các cơ quan quản lý không còn có thể gây áp lực buộc các ngân hàng cắt đứt quan hệ với các doanh nghiệp hợp pháp. Đó là một sự can thiệp được mong đợi từ lâu với những tác động vẫn còn lan tỏa trong các văn phòng hậu trường và phòng họp ngân hàng.​

Nhưng sau hai tháng, thực tế đã có tiến triển gì kể từ sắc lệnh đó? Liệu các ngân hàng thực sự đã mở cửa trở lại và khôi phục quyền truy cập cho những người bị loại bỏ sai trái? Những người tiên phong như Custodia Bank đang hoạt động ra sao trong bối cảnh “rebanked” này?

Kỷ nguyên của Operation Choke Point 2.0

Bối cảnh dẫn đến sắc lệnh hành pháp về debanking của Tổng thống Trump vừa dài vừa gây tranh cãi. Trong thời kỳ chính quyền Biden, sự kết hợp giữa hoài nghi công chúng, sự lạm quyền của cơ quan quản lý và sự thận trọng sau các vụ sụp đổ đình đám của crypto (như FTX, Celsius, BlockFi) đã đẩy phần lớn ngành công nghiệp này ra rìa tài chính. Các công ty phải vội vã tìm kiếm các lựa chọn thay thế quốc tế hoặc buộc phải hoạt động trong trạng thái lấp lửng.​

Các phiên điều trần tại Hạ viện và Thượng viện vào đầu năm 2025, được thúc đẩy bởi công tác điều tra của những nhân vật như nhà sáng lập Coin Metrics Nic Carter, đã phơi bày một mô hình: các công ty crypto (ngay cả những công ty có danh tiếng tuân thủ xuất sắc) đều đối mặt với việc bị loại trừ đột ngột, có tổ chức khỏi bất kỳ ngân hàng nào ở Hoa Kỳ. Các kiểm toán viên chỉ đơn giản viện dẫn các dấu hiệu “rủi ro cao” hoặc tham chiếu đến các danh sách ngành nghề chưa được công bố cần tránh.

Bất chấp những lời phủ nhận công khai, các tài liệu nội bộ của FDIC và OCC hiện cho thấy có những nỗ lực có chủ đích, kéo dài nhằm hạn chế quyền truy cập của crypto vào hệ thống ngân hàng, xác thực điều mà nhiều người từng bác bỏ là “thuyết âm mưu” phóng đại.​

Đối với những người bị ảnh hưởng, hậu quả là rất thực tế. Caitlin Long, nhà sáng lập kiêm CEO của Custodia Bank, đã mô tả kết quả một cách thẳng thắn:

“Operation Choke Point 2.0 đã gây thiệt hại nặng nề cho ngành công nghiệp crypto tuân thủ pháp luật tại Hoa Kỳ, và Custodia Bank đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng dù chúng tôi có hồ sơ quản lý rủi ro và tuân thủ rất tốt.”

Kế hoạch kinh doanh bị đình trệ. Lương bổng bị đóng băng. Sa thải diễn ra. Đổi mới rút ra nước ngoài hoặc vào các mạng lưới ngầm (điều này trái ngược với các giá trị tự do kinh tế và tiến bộ công nghệ mà nước Mỹ tuyên bố).​

Đảm bảo ngân hàng công bằng cho tất cả người Mỹ

Tiến nhanh đến ngày 7 tháng 8 năm 2025. Khi chỉ trích ngày càng tăng và các hoạt động vận động đạt đến đỉnh điểm, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh hành pháp được mong đợi mang tên “Đảm bảo Ngân hàng Công bằng cho Tất cả Người Mỹ”.

Văn bản không nêu tên “crypto” cụ thể, mà thay vào đó cấm “debanking mang tính chính trị hoặc phi pháp”, tức là hành động từ chối dịch vụ ngân hàng đối với bất kỳ doanh nghiệp hợp pháp nào, bất kể lĩnh vực nào.​

Điều gì khiến sắc lệnh hành pháp này khác biệt? Trong một động thái khôn ngoan, dù không truyền thống, Trump đã đặt Cơ quan Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ (SBA), vốn là người cho vay cuối cùng trong lịch sử, lên trên Cục Dự trữ Liên bang, OCC và FDIC như một cơ quan giám sát độc lập về các vấn đề debanking. Như Caitlin nhận xét:

“Đây là một dấu hiệu RẤT LỚN – Nhà Trắng không tin tưởng ba cơ quan ngân hàng liên bang (FDIC, Fed & OCC) sẽ tự làm sạch nhà của mình.”

Người đứng đầu mới của SBA, Kelly Loeffler, là cựu Thượng nghị sĩ, cựu CEO của Bakkt và là người ủng hộ Bitcoin công khai, báo hiệu ý định rõ ràng thực thi chính sách này mà không có sự chần chừ thường thấy từ các cơ quan quản lý.​ Như Caitlin đánh giá:

“Không phải ai cũng được giao nhiệm vụ tại SBA – đó là Kelly Loeffler. Cô ấy là một bitcoiner. Đúng vậy, Nhà Trắng vừa giao nhiệm vụ này cho một *bitcoiner* (!!!).”

Caitlin chỉ ra rằng các ngân hàng từ chối phục vụ các công ty crypto hợp pháp hoặc đóng tài khoản hiện nay sẽ phải “chịu trách nhiệm” và sẽ bị truy cứu trách nhiệm​.

Phần lớn cộng đồng crypto coi sắc lệnh này là dấu chấm hết dứt khoát cho Operation Choke Point 2.0. Tuy nhiên, như thường thấy với các sắc lệnh hành pháp, việc triển khai thực tế lại phức tạp hơn.​

Các ngân hàng điều hướng theo nhiệm vụ mới

Các ngân hàng lớn, nhóm vận động hành lang và đội ngũ tuân thủ đã trải qua một mùa hè đầy căng thẳng. Các nhóm ngành như Bank Policy Institute đã ca ngợi chính quyền:

“Chúng tôi cảm ơn Chính quyền vì những nỗ lực bảo vệ quyền truy cập ngân hàng và kiểm soát các quy định quá mức, đồng thời mong muốn hợp tác với Nhà Trắng, Quốc hội và các cơ quan để tạo ra một tiêu chuẩn quốc gia thúc đẩy các mục tiêu này.”

Tuy nhiên, những thách thức thực tế vẫn còn.​ Một thông báo nội bộ vào đầu tháng 10 đã chỉ đạo các ngân hàng xem xét sắc lệnh của Trump, nhắc nhở họ về nghĩa vụ theo Đạo luật Quyền Riêng tư Tài chính và cảnh báo về việc đóng tài khoản tùy tiện. Tuy nhiên, việc khôi phục dịch vụ thực tế cho các công ty crypto bị ảnh hưởng vẫn diễn ra chậm chạp.

Nhiều ngân hàng, từng bị tổn thương bởi các bê bối trong quá khứ, vẫn thận trọng, yêu cầu các công ty phải trải qua kiểm toán tuân thủ nghiêm ngặt hoặc chứng minh nhiều năm hồ sơ giao dịch sạch sẽ trước khi mở lại tài khoản.​ Điều này khó có thể là sự thay đổi rõ rệt mà nhiều người kỳ vọng từ sắc lệnh hành pháp. Nhưng nó cũng phản ánh hàng thập kỷ thận trọng ăn sâu trong văn hóa quản lý.​

Caitlin Long và Custodia Bank

Không ngân hàng nào nằm ở trung tâm của quá trình chuyển đổi từ debanking sang rebanking như Custodia. Được thành lập để thu hẹp khoảng cách giữa ngân hàng truyền thống và tài sản số, Custodia đã nhiều lần bị debanked dù đáp ứng các tiêu chuẩn tuân thủ và được các cơ quan quản lý bang đánh giá cao.

Năm 2022, ngân hàng này đã kiện Cục Dự trữ Liên bang sau khi bị từ chối tài khoản chủ. Caitlin trở thành gương mặt quen thuộc tại Quốc hội, lập luận cho các “ngân hàng chuyên biệt” phục vụ ngành công nghiệp được xây dựng dựa trên minh bạch và kiểm soát rủi ro.​

Dựa trên dữ liệu quyên góp năm 2024, cô chỉ trích Fed vì thái độ thiên vị đối với các công ty làm việc với crypto, tiết lộ rằng 92% đóng góp từ nhân viên các cơ quan này trong năm 2024 dành cho các ứng viên Đảng Dân chủ. Caitlin tin rằng điều này có thể đã ảnh hưởng đến các quyết định debanking dưới thời Biden.

Dù sắc lệnh hành pháp mới về lý thuyết đã tạo sân chơi bình đẳng cho Custodia, quá trình “rebanking” thực sự vẫn đang diễn ra. Như Caitlin phát biểu:

“MỘT BÀI KIỂM TRA THỰC SỰ để đo lường thành công của sắc lệnh này là liệu 5 ngân hàng đã debank Custodia có khôi phục lại chúng tôi không. Các cơ quan quản lý ngân hàng liên bang đã gây áp lực buộc nhiều ngân hàng debank chúng tôi dù hồ sơ tuân thủ của chúng tôi sạch sẽ – ‘vì crypto’. Nếu họ khôi phục lại chúng tôi, thì sắc lệnh đã thành công.”

Suy nghĩ lại về quyền truy cập: từ loại trừ đến đổi mới

Nếu lịch sử là kim chỉ nam, các giải pháp quản lý từ trên xuống không thể ngay lập tức đảo ngược văn hóa rủi ro từ dưới lên. Tuy nhiên, đã có dấu hiệu thay đổi thực sự.

Các ngân hàng nhỏ và vừa, các đơn vị khu vực và một số nhà cung cấp BaaS (Banking-as-a-Service) gốc crypto lại đang thu hút khách hàng tài sản số. Họ cung cấp quy trình onboarding tuân thủ, giám sát giao dịch và chính sách mở cửa mà sáu tháng trước còn không thể tưởng tượng nổi.

Trong khi đó, cuộc trò chuyện đang chuyển từ chỉ đơn thuần là “quyền truy cập” sang định nghĩa lại sâu sắc hơn về quyền tài chính. Nếu một doanh nghiệp hợp pháp, bất kể màu sắc chính trị hay công nghệ, có thể bị từ chối dịch vụ, thì tự do kinh tế cũng bị đe dọa.

Điều này kết nối cuộc chiến về quyền truy cập ngân hàng của crypto với các cuộc đấu tranh rộng lớn hơn mà ngành cần sa, vũ khí, giải trí người lớn và các nhóm vận động chính trị đang đối mặt. Tất cả đều là những nhóm đã từng bị debanked trong thập kỷ qua.​

Nhìn về phía trước: đã rebanked, nhưng chưa thể yên tâm

Câu chuyện sẽ đi về đâu tiếp theo? Sắc lệnh hành pháp của Trump cung cấp công cụ pháp lý sắc bén nhất cho đến nay để các công ty crypto bị tổn thương buộc các cơ quan quản lý và ngân hàng miễn cưỡng phải chịu trách nhiệm. Việc bổ nhiệm một cơ quan giám sát độc lập ngoài các cơ quan ngân hàng truyền thống là tín hiệu cho thấy thay đổi không còn là lựa chọn mà là mệnh lệnh ở cấp cao nhất.​ Mượn lời Caitlin:

“Tổng thống rất nghiêm túc.”

Tuy nhiên, cho đến khi tất cả các doanh nghiệp bị debanked sai trái được khôi phục tài khoản, căng thẳng giữa tự do tài chính và sự thận trọng về rủi ro sẽ tiếp tục định hình đổi mới tài sản số.​

Lần đầu tiên sau nhiều năm, có một hy vọng thực sự, dù mong manh, rằng quyền truy cập vào hệ thống ngân hàng sẽ được quyết định không phải bởi chính trị, mà bởi pháp quyền, đổi mới và quy trình hợp pháp.

Bài viết Debanked to rebanked? Redefining financial access in the age of executive orders xuất hiện đầu tiên trên CryptoSlate.