Họa vô đơn chí! Hai “trụ cột tranh cử” lớn của Trump đang đồng thời rơi vào bế tắc

Hai cam kết nổi bật nhất trong chiến dịch tranh cử của Tổng thống Mỹ Trump: sử dụng thuế quan để tái cấu trúc nền kinh tế Mỹ và chấm dứt xung đột Nga-Ukraine đang gặp phải thực tế khắc nghiệt và rơi vào bế tắc.

Thời hạn cuối cùng mà Tổng thống Mỹ này đặt ra cho cuộc gặp giữa Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Ukraine Zelensky sẽ trôi qua mà không có bất kỳ triển vọng đàm phán nào, trong khi một tòa phúc thẩm của Mỹ đã phán quyết rằng phần lớn chế độ thuế quan của Trump là bất hợp pháp.

Khi nỗ lực trục xuất người nhập cư không có giấy tờ của Trump cũng vấp phải thất bại tại tòa án, con đường thực hiện các cam kết nổi bật trong năm đầu nhiệm kỳ của ông khi bước vào mùa thu trở nên đầy bất định.

“Tôi có quyền làm bất cứ điều gì tôi muốn,” Trump nói vào tuần trước, chỉ vài ngày sau đó, một phán quyết của thẩm phán đã đe dọa trụ cột trong chính sách kinh tế của ông.

Đối với Trump, hiện tại rủi ro rất lớn, bởi ông đã bắt đầu chuẩn bị cho cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Đảng Cộng hòa. Ông không hề che giấu hậu quả của thất bại, thậm chí còn ám chỉ rằng việc mất đi các thuế quan của ông sẽ là “một thảm họa hoàn toàn” đối với nước Mỹ.

Phán quyết về thuế quan

Vào thứ Sáu tuần trước, một tòa phúc thẩm đã phán quyết rằng Trump đã sai khi viện dẫn một đạo luật tình trạng khẩn cấp hiếm khi được sử dụng làm cơ sở cho các thuế quan toàn cầu của mình, nhưng vẫn giữ nguyên các thuế quan này trong quá trình xem xét vụ án.

Tuy nhiên, phán quyết này một lần nữa đẩy toàn bộ thương mại quốc tế của Mỹ vào tình trạng bất ổn và hỗn loạn, trong khi chỉ mới tháng 8, mức thuế quan của hầu hết các đối tác thương mại dường như vừa mới được xác định cuối cùng.

Nếu phán quyết này cuối cùng được giữ nguyên, Trump không chỉ sẽ mất đi tầm nhìn về nền kinh tế mới của Mỹ mà còn mất đi lý do tài chính cho thành tựu lập pháp duy nhất của ông — “Đạo luật lớn và đẹp” trị giá 3.4 nghìn tỷ USD, cắt giảm thuế và chi tiêu liên bang. Là một ứng cử viên, Trump từng cam kết rằng các thuế quan của ông cũng sẽ là một phần của cuộc cách mạng “Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại” (MAGA), thúc đẩy sự phục hưng của ngành sản xuất trong nước.

“Vì vậy, đây là một phán quyết tồi tệ. Nhưng tin tốt là, ý kiến phản đối rất, rất mạnh mẽ,” cố vấn thương mại Nhà Trắng Navarro nói khi đề cập đến phán quyết với tỷ lệ 7 phiếu thuận, 4 phiếu chống. “Tôi nghĩ nó đã cung cấp một lộ trình rất rõ ràng cho việc Tòa án Tối cao cuối cùng sẽ đưa ra phán quyết có lợi cho chúng ta như thế nào.”

Xung đột vẫn tiếp diễn

Trong chiến dịch tranh cử năm 2024, Trump đã nhiều lần cam kết sẽ chấm dứt xung đột Nga-Ukraine ngay trong “ngày đầu tiên”, với lý do là khả năng đàm phán huyền thoại của ông cũng như mối quan hệ thân thiết với Putin.

Trong tám tháng làm tổng thống, Trump từng chỉ trích Zelensky, cũng như thuyết phục Putin đạt được một thỏa thuận nào đó để chấm dứt xung đột, thậm chí còn dành cho Putin sự tiếp đón trọng thị và tổ chức hội nghị thượng đỉnh tại Alaska.

Putin đã để lại cho Trump ấn tượng rằng ông sẽ có cuộc đàm phán trực tiếp với Zelensky để thương lượng việc trao đổi lãnh thổ nhằm chấm dứt xung đột, nhưng Zelensky vẫn phản đối việc từ bỏ thêm lãnh thổ, trong khi các quan chức Nga tuyên bố ngay sau hội nghị rằng không có bất kỳ cuộc đàm phán nào sắp diễn ra.

Thỉnh thoảng Trump tỏ ra thất vọng với nhà lãnh đạo Nga này và đã đặt ra thời hạn hai tuần cho Putin đồng ý đàm phán, thời hạn này đã hết vào thứ Hai.

Tuần trước, Điện Kremlin đã phát động một trong những cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa dữ dội nhất trong năm nay, đánh trúng các tòa nhà chung cư ở Ukraine và khiến ít nhất bốn trẻ em thiệt mạng.

Tổng thống Pháp Macron vào thứ Sáu tuần trước, trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Đức Merz, cho biết các nhà lãnh đạo châu Âu ngày càng thất vọng với nỗ lực giải quyết xung đột của Trump, “Điều này một lần nữa cho thấy, Tổng thống Putin đã qua mặt Tổng thống Trump,”

Bản thân Trump dường như cũng ngạc nhiên khi Putin không đồng ý với lời kêu gọi của nhà lãnh đạo Mỹ này. Trong một cuộc phỏng vấn được công bố vào thứ Bảy tuần trước, ông nói: “Chúng tôi đã có mối quan hệ tốt trong nhiều năm, thực sự rất tốt. Đó là lý do tại sao tôi thực sự nghĩ rằng chúng tôi có thể giải quyết được việc này.”

Trump từng hy vọng hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa ông, Putin và Zelensky sẽ giúp ông giành được giải Nobel Hòa bình mà ông khao khát từ lâu. Ngược lại, Trump liên tục nhấn mạnh rằng ông đã đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết nhiều cuộc xung đột, thậm chí còn nỗ lực thuyết phục các nhà lãnh đạo của các cuộc xung đột như Armenia và Azerbaijan đề cử ông cho giải thưởng này.

Tranh cãi về nhập cư và các hành động chống tội phạm

Một số ưu tiên của Trump cũng gây tranh cãi, và cuối tuần này tòa án lại tiếp tục ngăn chặn các hành động trục xuất của ông.

Vào tối thứ Sáu tuần trước, một thẩm phán đã ngăn chặn chính quyền hiện tại sử dụng cái gọi là “trục xuất nhanh” đối với những người nhập cư không có giấy tờ đã sống ở Mỹ một thời gian. Vào Chủ nhật tuần trước, một thẩm phán khác đã ngăn chặn việc trục xuất trẻ em Guatemala mà không có thủ tục pháp lý hợp lệ. Các vụ kiện khác vẫn đang được xem xét.

Lưu ý: Trục xuất nhanh (Expedited Removal) là một thủ tục hành chính của Mỹ, cho phép các nhân viên nhập cư trực tiếp trục xuất những người nước ngoài không đủ điều kiện nhập cảnh hoặc cư trú bất hợp pháp, thường không cần qua tòa án nhập cư.

Sau khi Trump điều động Lực lượng Vệ binh Quốc gia Washington D.C. và chỉ định các đặc vụ liên bang khác để xử lý vấn đề tội phạm ở thủ đô, ông từng đe dọa sẽ làm điều tương tự với một số thống đốc bang Dân chủ phản đối ông, điều này có thể dẫn đến nhiều cuộc chiến pháp lý hơn nữa.

Không chỉ vậy, cách làm của Trump cũng có thể làm tổn hại đến các cam kết tranh cử của ông, bởi các bang mà ông nhắm tới bao gồm các trung tâm đô thị lớn với dân số thiểu số đông đảo, ông từng ám chỉ rằng các nhóm này sẽ được hưởng lợi từ chính sách nhiệm kỳ hai của ông. Vào tháng 7, tỷ lệ thất nghiệp của người Mỹ gốc Phi đã tăng vọt lên hơn 7%, mức chưa từng thấy kể từ khi Mỹ phục hồi sau đại dịch Covid-19.

Con đường phía trước đầy khó khăn

Trong bối cảnh hai trụ cột chính trong nhiệm kỳ tổng thống của Trump đều bị đặt dấu hỏi, Trump dự định sẽ đến Anh vào tháng 9 để thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước, ông cũng sẽ phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York, nơi ông vẫn là một trong số ít các nhà lãnh đạo thế giới hoàn toàn ủng hộ Thủ tướng Israel Netanyahu khi Israel tăng cường tấn công tại Gaza.

Nếu nỗ lực sa thải Thống đốc Fed Cook với cáo buộc gian lận thế chấp bị ngăn chặn, Trump có thể sẽ đối mặt với một thất bại lớn nữa. Cook đã đệ đơn kiện, và Tòa án Tối cao đã ám chỉ rằng việc sa thải các quan chức từ Hội đồng Thống đốc Fed độc lập có thể khó khăn hơn so với việc ông sa thải các lãnh đạo cơ quan khác.