Gapcoin: Tub sonlar oralig‘iga asoslangan foydali Proof of Work

Gapcoin nima

Do‘stlar, tasavvur qiling, biz odatda bank orqali pul o‘tkazamiz, to‘g‘rimi? Bu jarayonda bank “vositachi” bo‘lib xizmat qiladi. Blokcheyn texnologiyasi esa aynan shu vositachilarni olib tashlashni, odamlar o‘zaro to‘g‘ridan-to‘g‘ri savdo qilishini maqsad qiladi. Gapcoin (GAP qisqartmasi) shunday raqamli valyuta loyihasi bo‘lib, u Bitcoinning “qarindoshi”ga o‘xshaydi, lekin qazib olish (mayning) usulida o‘ziga xos yangilik kiritgan.

Oddiy qilib aytganda, Gapcoin — bu tub sonlar (ya’ni faqat 1 va o‘ziga bo‘linadigan sonlar, masalan: 2, 3, 5, 7…) asosidagi P2P (peer-to-peer, ya’ni nuqtadan nuqtaga) kriptovalyuta. Uning asosiy g‘oyasi shundan iboratki, tarmoq uchun hisoblash quvvatini (ya’ni “mayning”) taqdim etayotganlar, Bitcoin’dagi kabi oddiy matematik muammoni hal qilib elektr energiyasini sarflamaydi, balki “foydali” matematik tadqiqot — yirik “tub sonlar oralig‘i” (Prime Gaps) ni izlash bilan shug‘ullanadi. Tub sonlar oralig‘i — bu ketma-ket kelgan ikki tub son orasidagi farq. Shunday qilib, siz uni nafaqat pul o‘tkazish, balki matematik tadqiqotga ham hissa qo‘shadigan raqamli valyuta deb tasavvur qilishingiz mumkin.

Gapcoinning maqsadli foydalanuvchilari — markazlashmagan (Decentralized) savdo qilishni istagan va “foydali ish” mayning usuliga qiziqadiganlar. Oddiy foydalanish jarayoni boshqa kriptovalyutalardek: siz uni mayning orqali olishingiz, uni qo‘llab-quvvatlaydigan birjalarda sotib yoki sotishingiz, so‘ngra to‘lov va o‘tkazmalar uchun ishlatishingiz mumkin.

Loyiha maqsadi va qadriyatlari

Gapcoinning maqsadi juda o‘ziga xos: u mayningni oddiy energiya sarfi emas, balki ilmiy tadqiqotga haqiqiy foyda keltiradigan jarayonga aylantirishni istaydi.

U hal qilmoqchi bo‘lgan asosiy muammo: kriptovalyutalardagi “ish hajmi isboti” (Proof of Work, PoW) mexanizmini, ya’ni “mayning”ni, qanday qilib yanada mazmunli qilish. An’anaviy PoW, masalan Bitcoin’da, maynerlar murakkab hash muammosini hal qilib tranzaksiyalarni tasdiqlaydi va yangi bloklar yaratadi, bu esa juda ko‘p elektr energiyasini sarflaydi, lekin tarmoq xavfsizligini ta’minlashdan tashqari jamiyatga bevosita boshqa foyda keltirmaydi.

Gapcoinning innovatsiyasi shundaki, u mayning jarayonini yirik tub sonlar oralig‘ini izlashga aylantiradi. Bu xuddi shunday: siz oddiy mehnat isbotlash uchun g‘isht ko‘tarishingiz kerak, Gapcoin esa deydi: “Nega g‘isht ko‘tarmasdan xazina qazib topmaysiz?” Topilgan xazina — bu tub sonlar oralig‘i bo‘lib, u ham mehnatingizni isbotlaydi, ham o‘zi qimmatli. Natijada, maynerlar tarmoq xavfsizligini ta’minlash bilan birga matematikaga ham yangi kashfiyotlar olib keladi.

Primecoin (tub sonlar coin’i) kabi o‘xshash loyihalardan farqli ravishda, Gapcoin ham tub sonlar hisobiga e’tibor qaratadi, lekin mukofot mexanizmi va adolatli startda farq qiladi. U “adolatli start”ni ta’kidlaydi, oldindan qazib olish (Premine) yo‘q, va dizaynda dastlabki ishtirokchilarga ustunlik berilmaydi. Maynerlar soni oshgani sari har bir blokda chiqariladigan coin miqdori logarifmik tarzda o‘sadi, bu esa tokenlarni yanada adolatli taqsimlashga xizmat qiladi.

Texnik xususiyatlar

Gapcoinning texnik xususiyatlari asosan “ish hajmi isboti” mexanizmida namoyon bo‘ladi:

Maxsus Proof of Work (PoW): Tub sonlar oralig‘ini izlash

Gapcoin Bitcoin’dagi SHA-256 algoritmini ishlatmaydi, balki yirik tub sonlar oralig‘ini izlash uchun maxsus PoW algoritmidan foydalanadi. Maynerlarning kompyuteri murakkab matematik hisoblarni bajarib, ketma-ket kelgan ikki tub son orasidagi eng katta farqni topishi kerak. Bu jarayon tranzaksiyalarni tasdiqlash bilan birga matematik tadqiqot uchun ham qimmatli ma’lumot beradi.

Masalan, bu xuddi xazina izlash o‘yiniga o‘xshaydi: boshqalar oddiy tuproq qaziydi, siz esa qaziyotganingizda oddiy tosh emas, balki ilmiy ahamiyatga ega bo‘lgan “fossil”larni topasiz. Bu “fossil”lar — tub sonlar oralig‘i.

Bitcoin fork’i va zamonaviy kod bazasi

Gapcoin Bitcoin kod bazasidan fork (shoxlanish) qilingan, ya’ni Bitcoinning ko‘plab asosiy markazlashmagan va xavfsizlik xususiyatlarini meros qilib olgan. Uning kod bazasi ham yangilangan, Bitcoin 0.16.3 versiyasiga asoslangan, SegWit (Segregated Witness) va CLTV (CheckLockTimeVerify) funksiyalarini qo‘llab-quvvatlaydi, bu esa tranzaksiya samaradorligi va moslashuvchanligini oshiradi.

Blok parametrlari

• Blok maqsad vaqti: Har bir yangi blok taxminan 2,5 daqiqada yaratiladi, bu Bitcoin’dagi 10 daqiqadan tezroq, ya’ni tranzaksiya tasdiqlash tezligi nazariy jihatdan tezroq.
• Blok mukofoti: Mukofot hozirgi mayning qiyinligiga proporsional, va har 420,000 blokda (taxminan 2 yil) bir marta yarmiga kamayadi, bu Bitcoin’dagi “halving” mexanizmi kabi, token umumiy miqdorini nazorat qilish uchun.
• Qiyinlikni moslash: Mayning qiyinligi tarmoqdagi umumiy hisoblash quvvatiga (maynerlar soniga) qarab real vaqtda moslashadi, blok yaratilish vaqtini barqaror saqlash uchun.

Token iqtisodiyoti

Gapcoin token iqtisodiyoti adolatli taqsimot va uzoq muddatli qiymatga yo‘naltirilgan.

Token asosiy ma’lumotlari

• Token belgisi: GAP
• Emissiya zanjiri: Gapcoin o‘zining mustaqil blokcheyniga ega, boshqa blokcheyn asosida chiqarilmagan.
• Umumiy miqdor yoki emissiya mexanizmi: Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, Gapcoinning maksimal miqdori taxminan 10 milliondan 30 million GAPgacha. Biroq, ba’zi manbalarda maksimal ta’minot 250 million deb ko‘rsatilgan, hozirgi muomaladagi miqdor esa taxminan 17,63 million. Bu tafovutni yana tekshirish kerak bo‘lishi mumkin.
• Inflyatsiya/yo‘q qilish: Inflyatsiyani nazorat qilish uchun blok mukofoti yarmiga kamayadi, aniq yo‘q qilish mexanizmi yo‘q.

Token ishlatilishi

GAP token asosan quyidagilar uchun ishlatiladi:

• To‘lov va o‘tkazmalar: Raqamli valyuta sifatida, foydalanuvchilar GAP orqali nuqtadan nuqtaga qiymat o‘tkazishi mumkin.
• Mayning mukofoti: Maynerlar tub sonlar oralig‘ini izlash uchun hisoblash quvvatini taqdim etib, GAP token mukofotini oladi.

Token taqsimoti va ochilish ma’lumotlari

Gapcoin “adolatli start” (Fair Launch) modelini qo‘llaydi, ya’ni loyiha boshlanganda oldindan qazib olish (Premine) yo‘q, dastlabki investorlar yoki loyiha yaratuvchilarga ko‘p token ajratilmaydi. Barcha tokenlar faqat mayning orqali yaratiladi, bu esa dastlabki ishtirokchilarning tokenlarni haddan tashqari ko‘plab to‘plab olishini oldini olib, yanada markazlashmagan taqsimotni ta’minlaydi.

Jamoa, boshqaruv va mablag‘lar

Gapcoin asosiy jamoasi haqida ochiq manbalarda aniq shaxslar yoki ularning ma’lumotlari keltirilmagan. U ko‘proq jamiyat tomonidan boshqariladigan ochiq manbali loyiha bo‘lib, rivojlanishi va qo‘llab-quvvatlanishi ko‘ngilli ishtirokchilarga bog‘liq.

Jamoa xususiyatlari: Dastlabki kriptovalyuta loyihasi sifatida, Gapcoin rivojlanishi ko‘proq anonim yoki yarim anonim dasturchilar jamiyatiga tayanadi, bu kriptovalyuta sohasida odatiy hol. GitHub repozitoriyasida kod faolligi ko‘rsatilgan, lekin aniq jamoa tuzilmasi yo‘q.

Boshqaruv mexanizmi: Bitcoin fork’i sifatida, Gapcoin ehtimol shunga o‘xshash markazlashmagan boshqaruv modelini qo‘llaydi, ya’ni protokolni yangilash va o‘zgartirish bo‘yicha jamiyat konsensusi va maynerlar ovozi orqali qaror qabul qilinadi. Aniq on-chain boshqaruv yoki DAO (markazlashmagan avtonom tashkilot) mexanizmi topilmadi.

Kassa va mablag‘lar: Ochiq manbalarda loyiha uchun maxsus kassa yoki zaxira mablag‘lar borligi haqida ma’lumot yo‘q. Adolatli start xususiyati tufayli, loyiha ICO (dastlabki token taklifi) yoki boshqa shaklda katta miqdorda mablag‘ jalb qilmagan bo‘lishi mumkin.

Yo‘l xaritasi

Gapcoin yo‘l xaritasi tarixiy bosqichlar va kelajak rejalari bo‘yicha ajratiladi.

Tarixiy muhim bosqichlar va voqealar:

• 2014-yil oktyabr: Gapcoin loyihasi rasmiy ravishda ishga tushdi, adolatli start modeli, oldindan qazib olish yo‘q.
• Dastlab: Tub sonlar oralig‘iga asoslangan kriptovalyuta va hash algoritmi sinovdan o‘tkazildi, internetda mavjudligi yaratildi va Bitcoin kodidan haqiqiy coin ishlab chiqildi.
• Nashr: Windows hamyoni chiqarildi, mustaqil RPC mayner taqdim etildi.
• Ochiq manba: Mayning algoritmidan tashqari, kodning aksariyati ochiq manbada, jamiyat tomonidan ko‘rib chiqish va kompilyatsiya qilish uchun.
• Kod bazasi yangilanishi: Gapcoin kod bazasi hozirda Bitcoin 0.16.3 versiyasiga asoslangan, SegWit va CLTV funksiyalarini qo‘llab-quvvatlaydi.
• Tub sonlar oralig‘ini doimiy kashf qilish: Gapcoin tarmog‘i tub sonlar oralig‘i rekordlarini doimiy ravishda topib, matematikadagi tub sonlar oralig‘i ro‘yxatiga kiritadi.

Kelajak muhim rejalari va bosqichlari (ba’zi rejalari eskirgan yoki amalga oshmagan bo‘lishi mumkin):

GitHub’dagi ma’lumotlarga ko‘ra, loyiha uzoq muddatli orzularni ilgari surgan, lekin bu ko‘proq jamiyat fikri, rasmiy va’da emas:

• 2023-yil: Lattice SSL 512-571 bitli maxfiy kalitni joriy qilish rejalashtirilgan.
• 2030-yil: SHA-512 hash algoritmi va SHA-512 HMAC’ni hard fork orqali joriy qilish, 512-571 bitli Lattice SSL maxfiy kalitni qo‘llab-quvvatlash. Shuningdek, ichki hamyon uchun GPU mayning funksiyasini ishlab chiqish, CPU/GPU birgalikda yoki alohida mayningni qo‘llab-quvvatlash rejalashtirilgan.
• 2050-yil: “Sezar Gapcoin shifri” (Ceasar's Gapcoin Cipher) ni litsenziyalash rejalashtirilgan.
• Kelajak hard fork’lar: Har bir litsenziyalangan hard fork o‘z blokcheyniga ega bo‘ladi, bu esa blokcheyn pruning (kesish) ni kengaytiradi.

Shuni yodda tutingki, bu kelajak rejalari ancha oldin e’lon qilingan, va loyiha hozir ba’zi platformalarda “faol emas” deb belgilangan, shuning uchun rejalarning amaldagi holati va bajarilishi ehtiyotkorlik bilan baholanishi kerak.

Asosiy xavf-xatarlar haqida ogohlantirish

Har qanday kriptovalyutaga sarmoya kiritish xavfli, Gapcoin ham bundan mustasno emas. Quyidagi xavf-xatarlarga e’tibor bering:

• Loyiha faolligi xavfi: Ba’zi kriptovalyuta ma’lumot platformalariga ko‘ra, Gapcoin hozir “faol emas” deb baholanadi, savdo faolligi juda past, dasturchilar yangilanishi ham kam. Jamiyat faolligi pasaymoqda, bu loyiha tark etilgan bo‘lishi mumkinligini anglatadi.
• Likvidlik xavfi: Savdo hajmi juda past bo‘lgani uchun, ko‘p miqdorda GAP token sotib olish yoki sotish qiyin bo‘lishi mumkin, narxlar ham sezilarli o‘zgarishi mumkin.
• Texnik va xavfsizlik xavfi: Gapcoin kod bazasi Bitcoin asosida bo‘lsa-da, eski loyiha sifatida, uni doimiy audit va yangilash yetarli bo‘lmasa, potensial xavfsizlik zaifliklariga duch kelishi mumkin.
• Bozor xavfi: Kriptovalyuta bozori juda o‘zgaruvchan, Gapcoin kichik kapitalizatsiyali loyiha sifatida, narxi bozor kayfiyati va kam sonli savdodan kuchli ta’sirlanadi.
• Muvofiqlik va operatsion xavf: Kriptovalyuta regulyatsiyasi doim o‘zgarib turadi, kelajakdagi siyosat loyihaning ishlashi va savdosiga ta’sir qilishi mumkin.
• Ma’lumot notengligi xavfi: Loyiha haqida ba’zi muhim ma’lumotlar (masalan, maksimal token ta’minoti) turli manbalarda farq qiladi, bu esa ma’lumot olish va baholashni qiyinlashtiradi.

Eslatma: Yuqoridagi ma’lumotlar faqat ma’lumot uchun, investitsiya tavsiyasi emas. Har qanday investitsiya qarorini qabul qilishdan oldin, shaxsiy tadqiqot va xavf tahlilini amalga oshiring.

Tasdiqlash ro‘yxati

Agar siz Gapcoin’ga qiziqsangiz, quyidagi havolalar orqali ko‘proq ma’lumot olib, loyiha holatini tekshirishingiz mumkin:

• Rasmiy sayt:gapcoin.org yoki gapcoin.club
• GitHub repozitoriyasi:https://github.com/Gapcoin1/gapcoin (kod yangilanishi va jamiyat hissasini tekshiring)
• Blok explorer:chainz.cryptoid.info/gap/ (savdo faolligi va tarmoq holatini ko‘ring)
• Bitcointalk forum:Bitcointalk ANN thread (tarixiy muhokama va jamiyat dinamikasini ko‘ring)
• CoinMarketCap:Gapcoin (GAP) (narx, kapitalizatsiya, savdo hajmi va faoliyat belgisi)
• CoinPaprika:Gapcoin (GAP) (loyiha faolligi haqida ma’lumot)

Loyiha xulosasi

Gapcoin — 2014-yilda yaratilgan eski kriptovalyuta loyihasi bo‘lib, o‘zining “tub sonlar oralig‘i” Proof of Work mexanizmi bilan mashhur. Uning maqsadi mayning hisoblash quvvatini mazmunli matematik tadqiqotga aylantirish. Ilmiy hisoblash va blokcheynni birlashtirish g‘oyasi kriptovalyuta sohasida o‘ziga xos, “foydali ish” mayning konsepsiyasini erta bosqichda sinab ko‘rgan.

Loyiha adolatli start modelini qo‘llagan, oldindan qazib olish yo‘q, kod bazasi Bitcoin asosida, markazlashmagan va xavfsizlik xususiyatlarini meros qilib olgan. Biroq, so‘nggi ma’lumotlarga ko‘ra, Gapcoin hozir ko‘plab ma’lumot platformalarida “faol emas” deb belgilangan, savdo hajmi juda past, jamiyat faolligi ham keskin pasaygan, bu loyiha to‘xtab qolgan yoki tark etilgan bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatadi.

Blokcheyn sohasida yangi bo‘lganlar uchun Gapcoin “foydali ish” mayning konsepsiyasini o‘rganish uchun qiziqarli misol bo‘lishi mumkin, lekin hozirgi holati va juda past likvidligi sababli, amaliy foydalanish va investitsiya nuqtai nazaridan jozibadorligi juda past. Agar siz matematik va kriptovalyuta birikmasiga qiziqsangiz, uni tadqiqot misoli sifatida o‘rganishingiz mumkin. Lekin esda tuting, bu investitsiya tavsiyasi emas, har qanday kriptovalyutaga sarmoya kiritish yuqori xavfga ega.

Batafsil ma’lumot uchun, o‘zingiz tadqiqot olib boring va ehtiyotkorlik bilan baholang.