Yaponiyaning Markaziy banki (BOJ) yanvar oyidayoq o‘zining ulkan ETF aktivlarini sotishni boshlashi kutilmoqda, bu portfelning qiymati 83 trillion yen (534 milliard dollar)ga teng. Reja bo‘yicha, bu jarayon sekin amalga oshiriladi va bozorda keskin o‘zgarishlarga yo‘l qo‘yilmaydi. Biroq, dunyoning eng yirik markaziy banklaridan biri ETFlardan bosqichma-bosqich chiqib ketishi ham muhim ahamiyatga ega, ayniqsa global likvidlik qisqarayotgan bir paytda.
Bu holat bozorlarga qanday ta’sir qilishi mumkinligini ko‘ring.
Bloomberg ma’lumotlariga ko‘ra, BOJ rasmiylari ETFlarni bosqichma-bosqich sotishni rejalashtirmoqda, bu qaror sentabr oyidagi siyosiy kengash yig‘ilishida qabul qilingan. Markaziy bank har yili balans qiymati bo‘yicha 330 milliard yenlik sotuv sur’atini belgilagan, bu esa o‘nlab yillar davom etishi mumkin.
Maqsad — ta’sirni minimal darajada ushlab turish. Rasmiylar bozordagi javob deyarli sezilmas bo‘lishini xohlaydi, 2000-yillarda Yaponiya bank aksiyalarini sotganida bozorni bezovta qilmaganidek.
Biroq, miqyosni e’tibordan chetda qoldirib bo‘lmaydi. So‘nggi ikki yil ichida Yaponiya fond bozori o‘sishi natijasida ETF aktivlari keskin oshdi va BOJ katta miqdorda amalga oshirilmagan foyda bilan qoldi.
- Shuningdek o‘qing :
- Yaponiya obligatsiyalari rentabelligi 2008-yildan beri eng yuqori darajaga yetdi – Mutaxassis ogohlantiradi: “Yopishtiruvchi uzildi”
- ,
ETFdan chiqish bozorlarda BOJning 18-19 dekabr kunlari bo‘lib o‘tadigan yig‘ilishida 25 bazis punktga foiz stavkasini oshirish kutilayotgan bir paytda sodir bo‘lmoqda. Polymarket hozirda stavka oshirilish ehtimolini 98% deb ko‘rsatmoqda, bu esa Yaponiya siyosiy stavkasini 75 bazis punktga olib chiqadi va bu so‘nggi 20 yil ichida eng yuqori daraja bo‘ladi.
Bu o‘zgarish muhim, chunki Yaponiya uzoq vaqt davomida dunyodagi eng arzon kredit manbai bo‘lib kelgan.
“O‘n yillar davomida Yen eng ko‘p qarz olinadigan va boshqa valyuta hamda aktivlarga aylantiriladigan valyuta bo‘lib keldi… Endi bu carry trade qisqarib bormoqda, chunki Yaponiya obligatsiyalari rentabelligi tez o‘smoqda,” — deb yozdi tahlilchi Mister Crypto.
Yen bilan moliyalashtirilgan kreditlar bosim ostida bo‘lar ekan, xavfli aktivlar zaiflashmoqda. Bitcoin allaqachon $90,000 darajasidan pastda savdo qilmoqda, hozirda $89,701 atrofida.
Shunga qaramay, bozor javobi nisbatan boshqarilmoqda. Ko‘plab tahlilchilar BOJ foiz stavkasini oshirishi haqidagi kutishlar bir necha haftadan beri muhokama qilinayotganini, treyderlarga pozitsiyalarini moslashtirish uchun vaqt berilganini ta’kidlamoqda. Shu ma’noda, ta’sirning bir qismi allaqachon joriy narxlarga aks etgan bo‘lishi mumkin.
Bozorlar aniq e’tibor qaratayotgan bo‘lsa-da, hozircha tartibsiz sotuvlar belgisi yo‘q, bu esa investorlar bu vaziyatni kutilmagan xavf emas, balki makroiqtisodiy moslashuv sifatida qabul qilayotganini ko‘rsatadi.
