DOT umumiy hajmi endi doimiy bo‘ladimi? Gavin JAM chat guruhida muhim dizayn yo‘nalishini oshkor qildi!

Gavin dam olish kunlari ham ishlashda davom etmoqda va JAM chat guruhida hammaning savollariga javob bermoqda! U JAM protokoli yo‘l xaritasiga oid bir qancha muhim Alpha ma’lumotlarini oshkor qildi. 👀

U nafaqat JAM Bootstrap xizmati kelajakda qanday rivojlanishi va turli xil amalga oshirish imkoniyatlarini tushuntirdi, balki birinchi marta DOT umumiy miqdorini π × 10⁹ (taxminan 3.14 milliard) qilib belgilash va uni JAM genesis blokiga yozib qo‘yish kabi radikal va “konstitutsiyaviy ahamiyatga ega” bo‘lgan g‘oyani aniq taklif qildi.

Bu muhokamaning asosiy so‘zlari quyidagilar:

• Bootstrap xizmati: JAM tarmog‘ining “ishga tushirish plagin tizimi”, kelajakda faqat Parity tomonidan emas, balki turli jamoalar tomonidan ham ishlab chiqilishi va almashtirilishi mumkin
• π × 10⁹: DOT umumiy miqdorini belgilash bo‘yicha ramziy taklif, bu barqaror va boshqaruv suiiste’mollariga qarshi iqtisodiy dizaynni anglatadi
• Gray Paper Editorial Board (GPEB): Gavin o‘rnini bosib, JAM protokoli versiyalarining rivojlanish yo‘nalishini boshqaradi
• Mustaqil fork qilish: Polkadot istalgan vaqtda protokol versiyasini tanlashi yoki hatto o‘zining “Blue Paper”ini yaratishi mumkin, bu esa jamoaning texnik suverenitetini ta’minlaydi
• Kim moliyalashtiradi? Agar Polkadot Treasury JAM’dan foydalansa, u holda tahririyat kengashining asosiy byudjetini qoplash kerak

Bu shunchaki “savol-javoblar” emas, aslida Gavin JAM protokoli qanday qilib texnik neytrallik, boshqaruv nazorati va mustaqil rivojlanishga erishishini to‘liq tasvirlab berdi.

Ushbu maqolada ushbu suhbatda oshkor etilgan barcha asosiy fikrlarni to‘liq tahlil qilamiz va JAM protokoli keyingi texnik yo‘nalishi va boshqaruv tuzilmasini aniq ko‘rishingizga yordam beramiz.

JAM Bootstrap xizmati qanday rivojlanadi?

Gavinning aytishicha, Parity hozir ishlab chiqayotgan Bootstrap xizmati hali to‘liq emas, lekin yaqin oylarda u doimiy ravishda takomillashtiriladi, funksiyalari kengayadi va hujjatlari yanada aniq bo‘ladi.

Eng muhimi: JAM Bootstrap xizmati kelajakda yagona versiyaga ega bo‘lmaydi va Parity tomonidan monopoliyaga olinmaydi.

U buni quyidagicha taqqoslab berdi — kompyuter BIOS’lari kabi, turli jamoalar o‘z Bootstrap xizmatlarini ishlab chiqishi mumkin, faqat ma’lum format standartlariga rioya qilinsa kifoya. Bu JAM tarmog‘iga turli xil, o‘rinbosar asosiy infratuzilma ishga tushirish usullarini beradi va ishlab chiquvchilar hamda ekotizim uchun ko‘proq moslashuvchanlik olib keladi.

Balki siz JAM Bootstrap xizmati nima ekanini bilishni xohlarsiz?

Soddaroq qilib aytganda, uni quyidagicha tushunish mumkin:

JAM tarmog‘i ishga tushganda “eng asosiy funksiyalar”ni yuklaydigan xizmat, xuddi kompyuter ishga tushganda BIOS ishlashi kabi.

Masalan, agar kelajakda JAM protokoli Polkadot relay chain’ini almashtirsa, bu tarmoqni ishga tushirish uchun birinchi qadam nima bo‘ladi? Siz tarmoqqa quyidagilarni bildirishingiz kerak:

• Staking tizimi bormi?
• Boshqaruv tizimi bormi?
• Boshlang‘ich hisoblar kimlar? Boshlang‘ich DOT qanday taqsimlanadi?
• Ba’zi smart-kontrakt funksiyalarini sozlash kerakmi?
• Tashqi xizmatlarni ulash kerakmi (masalan, ovoz berish tizimi, oracle va boshqalar)?

Bularning barchasi protokolga qattiq yozilmagan, balki tarmoq ishga tushganda (bootstrap) modul tarzida xizmat orqali kiritiladi. Bu xizmat — Gavin aytgan “Bootstrap xizmati”.

Demak, Bootstrap xizmatining vazifasi:

• JAM tarmog‘iga modul funksiyalarini boshlang‘ich holatda kiritish: masalan, staking, governance, treasury va boshqalar
• Ishlash mantiqini kiritish: masalan, “DOT umumiy miqdori qancha”, “DOT qanday taqsimlanadi”, “kim ovoz bera oladi” va boshqalar
• Tarmoqning boshlang‘ich holatini aniqlash: masalan, genesis block’da qaysi xizmatlar bor, ularning amal qilish tartibi qanday

Bootstrap — bu JAM tarmog‘ining “moslashtirilgan ishga tushirish menyusi”, u sizning tarmog‘ingiz ishga tushganda qaysi funksiyalar va konfiguratsiyalarga ega bo‘lishini belgilaydi

Unda nega Gavin Bootstrap faqat Parity tomonidan boshqarilmasligi kerak dedi?

Chunki bu xuddi: agar dunyodagi barcha kompyuterlar faqat Microsoft BIOS’idan foydalansa, bu xavfsiz va erkin bo‘lmaydi.

U kelajakda nafaqat Parity, balki bir nechta jamoalar turli uslubdagi Bootstrap xizmatlarini ishlab chiqishini xohlaydi, masalan:

• Bazilari maxfiylik funksiyalariga urg‘u beradi
• Bazilari ishlash samaradorligini oshirishga mo‘ljallangan
• Bazilari muayyan sohalarga xizmat qiladi (masalan, o‘yin tarmog‘i, ma’lumotlar tarmog‘i va boshqalar)

Shu tarzda JAM haqiqiy ochiq va kombinatsiyalanuvchi hisoblash platformasiga aylanadi.

Bootstrap xizmati = JAM tarmog‘iga “ishga tushirish plaginlarini” o‘rnatish mexanizmi.

U tarmoq ishga tushganda qanday imkoniyatlarga ega bo‘lishini va qanday ko‘rinishda bo‘lishini belgilaydi.

Gavin uni moslashuvchan, standartlashtirilgan qilishni va har qanday jamoa ishlab chiqishda ishtirok eta olishini xohlaydi, faqat Parity emas.

π × 10⁹ nimani anglatadi? Bu DOT umumiy miqdoriga aloqador emasmi?

Gavin radikal va nafis g‘oya taklif qildi: DOT umumiy miqdorini π × 10⁹ (taxminan 3.14 milliard) qilib belgilash va JAM genesis blokiga yozib qo‘yish.

U bu yo‘l bilan DOT umumiy miqdorini o‘zgartirish huquqini tarmoq boshqaruvidan butunlay olib tashlashni, umumiy miqdorni osonlikcha o‘zgartirish yoki takroriy taklif qilishdan saqlashni xohlaydi. Agar haqiqatan ham o‘zgartirish kerak bo‘lsa, butun protokolni hard fork qilish kerak bo‘ladi.

Bu DOT iqtisodiy siyosatining barqarorligini sezilarli darajada oshiradi va “konstitutsiyaviy darajadagi” dizayn yondashuviga yaqinlashadi.

Gavin chatda aytgan “DOT umumiy miqdorini π × 10⁹ qilib belgilash” siyosiy taklif bo‘lsa-da, u JAM protokoli asosiy dizayn imkoniyatlariga asoslangan.

JAM Gray Paper (v0.7.0) 4.6-bo‘lim “Economics”da aniq ko‘rsatilgan:

• JAM — bu kriptografiya va o‘yin nazariyasini birlashtirgan kripto-iqtisodiy tizim;
• U “token” tushunchasini aniqlaydi, barcha hisob balanslari N₂⁶⁴ doirasida, ya’ni maksimal 18 milliard token’dan oshmaydi;
• Shuningdek, eng kichik birlik 10⁻⁹ va yagona “standart birlik” 10⁹ (Ethereum’dagi 10¹⁸ emas);
• Gray Paper’da: haqiqiy chiqariladigan token umumiy miqdori bu chegaradan ancha past bo‘lishi kerakligi aytilgan.

Bu Gavinning “DOT umumiy miqdorini π × 10⁹ (taxminan 3.14 milliard) qilib belgilash” taklifini protokol darajasida amalga oshirish imkonini beradi.

Ya’ni, JAM o‘zi iqtisodiy siyosatni belgilamaydi, lekin Polkadot kabi tarmoqlarga Bootstrap xizmati orqali token umumiy miqdori, taqsimoti va boshqa jihatlarni mustaqil belgilash imkonini beradi.

Buni shunday tushunishingiz mumkin: JAM sizga pul saqlash uchun hamyon tizimini beradi (texnik jihatdan 18 milliard token sig‘adi), lekin qancha pul qo‘yish, kim nazorat qilishi va qanday token chiqarilishi — bularni siz (Bootstrap xizmati orqali) o‘zingiz hal qilasiz. U faqat ramka, siyosatni belgilamaydi.

JAM protokoli versiyasini kim belgilaydi?

Har bir JAM protokoli versiyasi muayyan Gray Paper (Gray Paper) versiyasiga mos keladi.

Gavinning aytishicha, eng so‘nggi Gray Paper — bu eng yangi JAM protokoli, ba’zi versiyalar tashqi auditdan o‘tadi va “ishlab chiqarishga tayyor” deb hisoblanadi.

Polkadot jamoasi boshqaruv jarayoni orqali asosiy tarmoqda qaysi JAM versiyasidan foydalanishni mustaqil belgilashi mumkin. Boshqa tarmoqlar ham o‘z tarmoqlarini qurishda turli versiyalarni tanlashi mumkin. Bu protokol evolyutsiyasining moslashuvchanligi va mustaqilligini sezilarli darajada oshiradi.

Gavin Gray Paper’ni doim boshqaradimi?

Gavin hozircha Gray Paper bosh muharriri bo‘lib qoladi, lekin u Gray Paper Editorial Board (GPEB, Gray Paper Tahririyat Kengashi)ni tuzishni rejalashtirmoqda.

Bu kengash JAM protokoli ishlab chiqishida faol ishtirok etgan, yuqori texnik salohiyatga ega a’zolardan iborat bo‘ladi va kelajakda JAM protokoli versiyalari, ustuvor yo‘nalishlari va uzoq muddatli strategiyasini birgalikda belgilaydi.

Agar bir kun Gavin faol bo‘lmasa, bu kengash JAM protokolining “haqiqiy boshqaruv organi”ga aylanadi.

Agar jamoa GPEB yo‘nalishini ma’qul ko‘rmasa nima bo‘ladi?

Gavin aniq aytdi: Polkadot jamoasi to‘liq protokol suverenitetiga ega.

Agar GPEB yo‘nalishini ma’qul ko‘rmasa, Polkadot boshqa JAM protokoli versiyasini tanlashi yoki hatto o‘z versiyasini fork qilib, Gavin hazil tariqasida aytganidek, “Blue Paper” yaratishi mumkin 😄

U shuningdek, v1.0’dan so‘ng Gray Paper’ni ochiq litsenziya (ehtimol patent himoyasi bilan Copyleft litsenziyasi) asosida ochishni rejalashtirmoqda, bu esa mos sharoitlarda erkin fork qilish, foydalanish va takomillashtirish imkonini beradi.

GPEB faoliyati uchun mablag‘ni kim beradi?

Agar Polkadot JAM asosida tarmoq qurishni uzoq muddatli tanlasa, Gavinning fikricha, Polkadot Treasury (xazina) GPEBning normal faoliyati uchun mablag‘ ajratishi kerak, jumladan, yig‘ilishlarni tashkil etish, ustuvorliklarni muhokama qilish va standartlarni ishlab chiqish.

Shuningdek, boshqa tarmoqlar ham JAM asosida qurilsa, ular ham tegishli texnik xizmat ko‘rsatish mas’uliyatini o‘z zimmalariga olishlari kerak.

Gavin dastlab GPEB a’zolarini shaxsan tanlashni rejalashtirmoqda, avvalo JAM ishlab chiqishda faol ishtirok etgan va chuqur texnik bilimga ega bo‘lganlarni tanlaydi. Keyinchalik, u bosh muharrir o‘rinbosarini tayinlaydi va a’zolarni tanlash huquqini kengashning o‘ziga, Polkadot Fellowship, Web3 Foundation va boshqa tashkilotlarga bosqichma-bosqich topshiradi.

Gavin ovoz berishga asoslanmagan JAM “konstitutsiya qatlami”ni yaratmoqchi

DOT umumiy miqdorini belgilashdan tortib, JAM evolyutsiyasini Gray Paper Editorial Board’ga topshirish va jamoaga fork orqali boshqaruv suverenitetini saqlashgacha, Gavin “boshqaruv suiiste’mollariga qarshi, texnologiya yetakchiligidagi” protokol boshqaruv usulini yaratishga harakat qilmoqda.

Bu nafaqat hozirgi on-chain boshqaruvga tuzatish, balki JAM protokolining “modullik + suverenitetni almashtirish” asosiy mohiyatini ham aks ettiradi.

Siz JAM boshqaruv modeliga qanday qaraysiz? Fikringizni izohlarda kutamiz!