• Panama yangi qonun loyihasi bilan FATFning 2027-yildagi baholashidan oldin virtual aktivlar uchun keng qamrovli tartibga solish tizimini yaratadi.
  • Regulyatsiya foydalanuvchilarni himoya qilish uchun shaffoflik qoidalari va ruxsat etilgan xizmat ko‘rsatuvchi provayderlarning ochiq reestrini joriy etadi.

Panamalik yuristlar guruhi virtual aktivlar uchun keng qamrovli tartibga solish tizimini yaratishga qaratilgan qonun loyihasini taqdim etdi. Ushbu tashabbus mamlakat qonunchiligini Financial Action Task Force tavsiyalari bilan moslashtirishni, 2027-yilga mo‘ljallangan baholashdan oldin amalga oshirishni maqsad qilgan.

Yuristlar Belisario Castillo va Oliver Muñoz ushbu hujjatni Panamanian Capital Market Association ko‘magida ishlab chiqdilar. Ushbu harakat moliya sektori, regulyatorlar va Ijroiya hokimiyati o‘rtasida keng muhokama yaratishni maqsad qilgan. Muñozning tushuntirishicha, bu taklif xususiy tashabbus bo‘lib, soha tomonidan qo‘llab-quvvatlangan va konsensusga erishish hamda muhokama darajasini oshirish uchun texnik hissa sifatida ishlab chiqilgan.

Panama haqidagi reports ni CNFda davom ettirib, hujjat 28-oktabr kuni moliya sektori vakillari, tartibga soluvchi organlar va raqamli hamda huquqiy ekotizim yetakchilariga taqdim etildi.

Apamec prezidenti Patricia Boyd tashkilot ushbu qonun loyihasini vakolatli organlar oldida faol ilgari surishini ta’kidladi. Strategik maqsad Panama’ni mintaqadagi moliyaviy innovatsiyalar bo‘yicha yetakchi yurisdiktsiyalardan biriga aylantirishdan iborat.

Moliyaviy Barqarorlik Uchun Tartibga Solish Tizimi

Taklif inklyuziv va barqaror yondashuvga ega tartibga solish tizimini qabul qilishni nazarda tutadi. Ushbu tizim ilg‘or xalqaro standartlarga mos keladi va European Union, Brazil , va Argentina tomonidan amalga oshirilgan tartibga solish yutuqlarini namuna sifatida oladi.

Muñozning aytishicha, hujjatda virtual aktivlarni tasniflash uchun aniq ta’riflar keltirilgan. Shuningdek, qaysi muassasalar vakolatli regulyator sifatida harakat qilishi va xalqaro tashkilotlar tavsiya etgan xavfga asoslangan yondashuv qanday qo‘llanilishi batafsil belgilangan.

Muñoz ta’kidlashicha, barcha virtual aktivlar bir xil emas, shuning uchun aniq tasniflash huquqiy bo‘shliqlardan qochish uchun zarur. Bu aniqlik an’anaviy moliya sektori kompaniyalarining samarali va tushunarli tartibga solish ostida ishtirok etishini kafolatlaydi.

Taklifning asosiy tarkibiy qismlaridan biri texnologik loyihalarni nazorat ostida sinab ko‘rish uchun tartibga solish sandboxini yaratishdir. Bundan tashqari, moliyaviy inklyuziyani rag‘batlantirish, raqamli iste’dodlarni jalb qilish va amaldagi tartibga solish tizimiga aniq islohotlarni joriy etish choralarini o‘z ichiga oladi.

Xalqaro Tavsiyalarga Amal Qilish Ustuvor Vazifa Sifatida

Yurist Oliver Muñoz tashabbus aynan Panama’ning FATFning 15 va 16-tavsiyalariga rioya qilishini ta’minlashga qaratilganini ta’kidladi. Ushbu qoidalar Virtual Asset Service Providersni tartibga solish va ushbu rivojlanayotgan bozorda pul yuvish va terrorizmni moliyalashtirishning oldini olishga taalluqlidir. 

Muñoz Panama ushbu tavsiyalarga 2027-yildagi FATF tashrifidan oldin amal qilmasa, aniq xavf tug‘ilishini ogohlantirdi. Bunday holatda mamlakat tashkilotning kulrang ro‘yxatiga qaytishi mumkin.

Argentina tajribasi bu jarayonda muhim namuna bo‘lib xizmat qiladi. Muñozning aytishicha, Argentina xalqaro kuzatuvdan chiqish uchun tezlashtirilgan tartibga solishni qabul qilgan va vaqtida va konsensus asosida harakat qilish muhimligini ko‘rsatgan. Yurist Panama 2027-yilgacha tartibga solishni improvizatsiya qilishni kutmasligi kerakligini ta’kidladi.

Uning fikricha, mamlakat o‘z ehtiyojlariga mos, yaxshi rejalashtirilgan va funksional tartibga solishni ishlab chiqish uchun yetarli vaqtga ega. Panama 2023-yilda FATFning kulrang ro‘yxatidan chiqishga erishdi va 2025-yil iyul oyida rasmiy ravishda Yevropa Komissiyasining pul yuvish bo‘yicha yuqori xavfli davlatlar ro‘yxatidan chiqdi.

Mahalliy Virtual Aktivlar Ekotizimiga Ta’siri

Hozirgi vaziyat Panama’da kriptovalyutalar bilan ishlovchi kompaniyalar uchun aniq muammolarni yuzaga keltirmoqda. Turli kompaniyalar yillar davomida rasmiy tartibga solishsiz kriptovalyutalar bilan xizmat ko‘rsatib kelmoqda.

2021-yildan 2024-yilgacha faqat eng mashhur 10 ta global exchange platformalarida Panama’da 4 milliard dollardan ortiq tranzaksiya hajmi qayd etilgan. Ushbu raqamlar virtual aktivlarning Panamaning iqtisodiyotiga haqiqiy kirib kelganini tasdiqlaydi va ular taqdim etayotgan imkoniyatlar va muammolarni zudlik bilan hal qilish zarurligini ko‘rsatadi.

Provayderlarni Tartibga Solish Uchun Taklif Etilgan Tuzilma

Tashabbus cryptocurrency xizmatlarini taklif qiluvchi kompaniyalar uchun maxsus litsenziyalash va ro‘yxatdan o‘tkazish tizimini belgilaydi. Ushbu kompaniyalar, ya’ni Virtual Asset Service Providers, maxsus litsenziya olishlari va dastlabki litsenziya uchun bir ming besh yuz balboa to‘lashlari kerak bo‘ladi. Pul yuvish va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurash standartlariga rioya qilish asosiy talab bo‘lib, FATF standartlari bilan mos keladi. 

Taklifga ko‘ra, ushbu kompaniyalarni tartibga solish vakolati Sanoat va Savdo vazirligining Moliyaviy Korxonalar Bosh boshqarmasiga beriladi. Litsenziyaga ega provayderlar muntazam tekshiruvlardan o‘tadi va texnologik o‘zgarishlarga moslashish qobiliyatini namoyish etishlari kerak bo‘ladi. Qo‘llash doirasi kriptovalyutalarni boshqa kriptovalyutalar yoki an’anaviy pulga almashtirish, uchinchi tomon uchun kriptovalyutalarni xavfsiz saqlash va yangi kripto loyihalarning ommaviy takliflarini o‘z ichiga oladi.

Ekotizim Foydalanuvchilari Uchun To‘g‘ridan-to‘g‘ri Foydalar

Kriptovalyutalar va exchange platformalari foydalanuvchilari o‘z himoyalarida aniq yaxshilanishlarni ko‘radi. Ular Panama’da qonuniy tashkil etilgan kompaniyalar ochiq reestriga kirish imkoniyatiga ega bo‘ladilar, bu esa ruxsat etilgan operatorlarni aniqlashni osonlashtiradi. Tartibga solingan kompaniyalar xizmatlari bilan bog‘liq komissiyalar va xatarlar haqida aniq va to‘liq ma’lumot taqdim etishlari shart.

Foydalanuvchilar firibgarlik, qo‘pol beparvolik yoki provayderga tegishli xavfsizlik xatolari natijasida yetkazilgan zarar uchun kompensatsiya so‘rash mexanizmlariga ega bo‘ladilar.

Qonun loyihasi, shuningdek, jiddiy kripto kompaniyalarni jalb qilish va tez rivojlanayotgan ushbu sohada ixtisoslashgan ish o‘rinlarini yaratishni maqsad qilgan. Taklif tashabbuskorlari uni Iqtisodiyot va Moliya vazirligi hamda Banklar va Qimmatli qog‘ozlar bozori Superintendentsiyalari bilan bo‘lishgan.

Muñoz asosiy niyat mavjud loyihalarni, ularning ayrimlari texnik va huquqiy kamchiliklarga ega bo‘lsa-da, Milliy Assambleyada mustahkamlashdan iborat ekanini ta’kidladi.