Muallif: Maria Clara Cobo
Tarjima: Luffy, Foresight News
Buenos-Ayresdagi kriptovalyuta birjasi tashqarisidagi Bitcoin belgisi
O‘rta muddatli saylovlar yaqinlashar ekan, Argentina prezidenti Javier Milei peso kursini qo‘llab-quvvatlash uchun valyuta nazoratini kuchaytirdi, Ruben López kabi argentinaliklar esa o‘z jamg‘armalarini himoya qilish uchun kriptovalyutaga murojaat qilmoqda.
Yangi strategiya paydo bo‘ldi: AQSh dollariga 1:1 nisbatda bog‘langan stablecoinlardan foydalanib, Argentina rasmiy kursi va parallel bozor kursi o‘rtasidagi farqdan foyda olish. Hozirda rasmiy kurs bo‘yicha peso qiymati parallel bozorga nisbatan taxminan 7% yuqori. Kriptovalyuta brokerlari bu savdo jarayonini quyidagicha tushuntiradi: avval dollar sotib olinadi, darhol stablecoinga almashtiriladi; so‘ng stablecoin parallel bozor kursi bo‘yicha arzonroq pesoga almashtiriladi. Bu “rulo” deb ataladigan arbitraj operatsiyasi har bir tranzaksiyada tezda 4% gacha foyda olish imkonini beradi.
17-oktabr kuni Milei Buenos-Ayresdagi saylovoldi mitingida
“Men bu savdoni har kuni qilaman”, — deydi Buenos-Ayreslik fond birjasi brokeri López, u inflyatsiyaga qarshi kriptovalyutadan foydalanmoqda.
Bu kriptovalyuta amaliyoti argentinaliklarning yangi iqtisodiy beqarorlik davriga qanday moslashayotganini aks ettiradi. 26-oktabr saylovidan oldin Argentina dollar zaxiralarini peso kursini ko‘tarish va kursning savdo diapazonidan chiqib ketishini oldini olish uchun sarflamoqda. AQShning katta yordamiga qaramay, investorlar saylovdan so‘ng peso yanada qadrsizlanishini kutmoqda.
Argentina markaziy banki yaqinda yangi qoidalarni joriy qildi, unga ko‘ra fuqarolarga 90 kun ichida dollarlarni qayta sotish taqiqlanadi, bu tezkor arbitraj savdolarini cheklash uchun qilingan edi, biroq “rulo” arbitraj modeli deyarli darhol paydo bo‘ldi. 9-oktabr kuni Ripio savdo platformasi “stablecoin-peso savdo hajmi bir hafta ichida 40% ga oshdi”, deb xabar berdi, sababi “foydalanuvchilar kurs tebranishlari va bozor imkoniyatlaridan foyda olishmoqda”.
Ba’zi argentinaliklar uchun bu amaliyot zarur. Axir, bu mamlakat ushbu asrda uch marta defoltga uchragan. Milei 2023-yilda saylanar ekan, bu moliyaviy muammolarga barham berishni va’da qilgan edi. U, albatta, ba’zi natijalarga erishdi, masalan, yillik inflyatsiyani deyarli 300% dan 30% atrofida pasaytirdi; biroq peso kursi hali ham keskin qadrsizlandi, bunga bir tomondan Milei lavozimga kelganida milliy valyutani qadrsizlantirish siyosati, ikkinchi tomondan esa so‘nggi vaqtlarda investorlarning saylovga bo‘lgan xavotiri sabab bo‘ldi.
Peso kursi savdo diapazoni yuqori chegarasiga yaqinlashmoqda
“Rulo” arbitraj hodisasi kriptovalyutaning Argentinadagi roli tubdan o‘zgarganini ko‘rsatadi: ilgari, jumladan Mileining o‘zi ham, ko‘pchilik uchun qiziqarli yangilik bo‘lgan bo‘lsa, endi esa aholi jamg‘armalarini himoya qiladigan moliyaviy vositaga aylandi. AQShda kriptovalyuta ko‘pincha spekulyativ vosita sifatida ishlatiladi; lekin Lotin Amerikasida u barqarorlik izlovchilar uchun tanlovga aylandi. Argentina, Venesuela, Boliviya kabi mamlakatlarda kriptotexnologiyalar odamlarni “milliy valyuta tebranishi, yuqori inflyatsiya, qat’iy valyuta nazorati”ning uch karra bosimidan himoya qilishi mumkin.
“Biz foydalanuvchilarga peso yoki dollar orqali kriptovalyuta sotib olish va keyin foyda bilan sotish imkonini beramiz — bu bizning kundalik ishimiz”, — deydi mahalliy kriptovalyuta birjasi Belo bosh direktori Manuel Beaudroit. “Aftidan, kurs farqi yaxshi foyda keltiradi.” U so‘nggi haftalarda treyderlar har bir tranzaksiyadan 3%-4% foyda olishganini aytadi, biroq “bunday darajadagi daromad juda kam uchraydi”, deya ogohlantiradi.
Boliviyaning La Paz shahridagi do‘kon tashqarisida kriptovalyuta ayirboshlash xizmati
Boshqa birjalarda ham shunga o‘xshash holatlar kuzatilmoqda. Yana bir mahalliy platforma Lemon Cash ma’lumotiga ko‘ra, 1-oktabr kuni Argentina markaziy bankining 90 kunlik dollar sotish taqiqi kuchga kirganida, kriptovalyuta umumiy savdo hajmi (sotib olish, sotish va ayirboshlash) o‘rtacha darajaga nisbatan 50% ga oshgan.
“Stablecoinlar, shubhasiz, arzonroq dollar olish vositasidir”, — deydi Bitso savdo platformasining Argentina bo‘limi rahbari Julián Colombo. “Kriptovalyuta hali ham tartibga solinmagan davrda, hukumat stablecoinlarni qanday boshqarish yoki ularning likvidligini cheklash bo‘yicha aniq qoidalar ishlab chiqmagan, bu esa ‘rulo’ arbitrajining rivojlanishiga zamin yaratdi.”
Biroq, stablecoin savdosi o‘sishi faqat arbitraj sababli emas. Milei hukumati muhim saylovga yuz tutar, iqtisodiyot yana bosim ostida bo‘lar ekan, ko‘plab argentinaliklar kriptovalyutani pesoning yanada qadrsizlanishiga qarshi himoya vositasi sifatida ham ishlatmoqda.
“Inflyatsiya va siyosiy noaniqlik bizni ehtiyotkorroq qildi, shuning uchun menda peso jamg‘armasi yoki investitsiyasi yo‘q, pesoni faqat kundalik xarajatlar uchun ishlataman”, — deydi Argentina “Kriptovalyuta ayollar ittifoqi” rahbari Nicole Connor. “Jamg‘armalarimni kriptovalyuta va stablecoinlarda saqlayman va ular orqali daromad olishga harakat qilaman.”
Buenos-Ayresdagi do‘konda kurs belgisi
Shunga qaramay, kriptovalyuta amaliyoti butunlay xavfsiz emas. Argentinada fond birjasi savdosi soliqqa tortilmaydi, biroq kriptovalyuta savdosidan olingan foyda eng ko‘pi bilan 15% soliq bilan solinadi; bundan tashqari, tez-tez savdo qilish banklarning e’tiborini tortishi mumkin, katta miqdordagi pul o‘tkazmalarini qayta-qayta amalga oshiradigan foydalanuvchilardan banklar ko‘pincha mablag‘ manbasini tasdiqlashni talab qiladi.
Biroq, tahlilchilarning fikricha, iqtisodiy muammolar davom etar ekan, Argentina stablecoinlarga bo‘lgan ehtiyojini yanada kuchaytirishi mumkin; butun Lotin Amerikasida esa tobora ko‘proq odamlar ushbu vositalar orqali o‘z aktivlarini moliyaviy beqarorlik va saylov zarbalaridan himoya qilmoqda.
“Stablecoinlar doim bo‘ladi”, — deydi fond birjasi brokeri López. “Dollar Argentina jamiyatida va kundalik hayotida muhim o‘rin tutadi, chunki u biz uchun milliy valyuta xavfidan qochish uchun xavfsiz port.”
