USDe haqiqatan ham yetarlicha xavfsizmi?

USDe oktyabr oyida rekord darajadagi likvidatsiya kunida sinovdan muvaffaqiyatli o'tdi, bir nechta "qora oqqush hodisasi" bir vaqtning o'zida sodir bo'lmasa, USDe xavfsiz bo'lib qoladi.

Muallif: The Smart Ape

Tarjima: AididiaoJP, Foresight News

Ko‘proq odamlar USDe haqiqatan ham xavfsizmi, degan savolni bera boshladi, ayniqsa yaqinda depeg sodir bo‘lgandan so‘ng.

Depeg ko‘plab FUD kayfiyatini keltirib chiqardi va bu holatda obyektiv bo‘lish qiyin. Ushbu maqolaning maqsadi @ethena_labs’ni aniq va faktlarga asoslangan holda ko‘rib chiqishdir. Barcha ma’lumotlarga ega bo‘lganingizdan so‘ng, siz o‘zingizning fikringizni shakllantira olasiz, boshqalarning, ehtimol, tarafkash yoki yashirin manfaatlarga ega bo‘lganlarning fikriga ergashmasdan.

USDe depeg hodisasi

10-oktyabr kechasi USDe jiddiy depegga uchradi, men ham uni $0.65 gacha tushganini ko‘rib, vahimaga tushdim.

Lekin depeg faqat @binance’da yuz berdi. Curve va Bybit kabi chuqurroq likvidlikka ega joylarda USDe deyarli uzoq vaqt davomida tebranmagan, past nuqtasi taxminan $0.93 bo‘lgan va tezda tiklangan.

Nega aynan Binance?

Chunki Binance foydalanuvchilarga USDe’ni garov sifatida ishlatishga ruxsat beradi va bu garov qiymatini baholashda o‘zining ichki order kitobidan (tashqi oracle emas) foydalanadi.

Ba’zi treyderlar ushbu kamchilikdan foydalanib, 60 milliondan 90 million dollargacha USDe sotib, mahalliy narxni $0.65 gacha tushirdi va 500 milliondan 1.1 billion dollargacha majburiy likvidatsiyani ishga tushirdi, chunki bu aktivlar marja sifatida ishlatilgan edi.

Qisqacha aytganda, muammo Ethena’ning asosiy ko‘rsatkichlariga emas, balki Binance dizayniga bog‘liq. Agar oracle asosidagi narx mexanizmi ishlatilganida, bu vaziyat oldini olish mumkin edi.

USDe UST kabi qulashi mumkinmi?

Ko‘plab odamlar Luna yoki UST’ni Ethena bilan taqqoslaydi, lekin aslida ular butunlay boshqacha tizimlar.

Avvalo, Luna’da haqiqiy daromad yo‘q edi, Ethena’da esa bor. U likvid staking va perpetual funding fee orqali daromad oladi.

Luna’ning UST’si o‘zining $LUNA tokeni bilan ta’minlangan edi, bu esa aslida hech qanday asosga ega emasligini anglatadi. LUNA qulaganda, UST ham qulagan.

Ethena esa Delta neytral pozitsiyalar bilan ta’minlangan, ENA yoki Ethena bilan bog‘liq boshqa tokenlar emas.

Anchor’dagi 20% yillik stavka kafolatidan farqli o‘laroq, Ethena hech qanday daromadni kafolatlamaydi, u bozor sharoitiga qarab o‘zgaradi.

Nihoyat, Luna cheksiz o‘sishga ega edi, kengayishni sekinlashtiradigan mexanizm yo‘q edi. Ethena’ning o‘sishi esa birjalar umumiy ochiq pozitsiyalari bilan cheklanadi. U qanchalik katta bo‘lsa, daromad shunchalik past bo‘ladi, bu esa hajmni muvozanatda ushlab turadi.

Shunday qilib, Ethena va Luna butunlay boshqacha. Ethena ham, boshqa har qanday protokol kabi, muvaffaqiyatsiz bo‘lishi mumkin, lekin u Luna muvaffaqiyatsiz bo‘lgan sabablar tufayli emas.

Ethena’ning xavflari nimalardan iborat?

Har bir stablecoin o‘z xavfiga ega, hatto USDT va USDC ham o‘z zaif tomonlariga ega. Muhimi, bu xavflar nimaligini va ular qanchalik jiddiy bo‘lishi mumkinligini tushunishdir.

Ethena delta neytral strategiyaga tayanadi:

• Likvid staking yoki lending protokollari orqali ochilgan long pozitsiyalar (BTC, ETH),
• va markazlashtirilgan birjalardagi perpetual kontraktlar orqali ochilgan short pozitsiyalar.

Mening fikrimcha, eng katta xavf shundaki, agar asosiy birjalar (Binance, Bybit, OKX, Bitget) qulab tushsa yoki yechib olishni to‘xtatsa, Ethena o‘z xedjini yo‘qotadi va bu bir zumda depegga olib keladi.

Yana bir xavf — funding fee xavfi. Agar funding fee uzoq muddat manfiy bo‘lsa, Ethena daromad olish o‘rniga kapital yo‘qotadi. Tarixan funding fee 90% vaqtda ijobiy bo‘lgan, bu qisqa muddatli manfiy davrlarni qoplaydi.

USDe ham rebasing qiladi, ya’ni protokol daromad olganda yangi tokenlar chiqaradi, agar bozor o‘zgarib, garov qiymati pasaysa, bu biroz dilutsiyaga olib kelishi mumkin. Vaqt o‘tishi bilan bu biroz garov yetishmovchiligiga olib kelishi mumkin.

Ethena ham yuqori leverage ekotizimida ishlaydi. Katta miqyosdagi deleverage hodisasi (masalan, 10-oktyabrdagi ketma-ket likvidatsiyalar) xedjni buzishi yoki majburiy pozitsiyalarni yopishga olib kelishi mumkin.

Nihoyat, Ethena’ning barcha perpetual short pozitsiyalari USDT’da hisoblanadi, USDe’da emas. Agar USDT depeg qilsa, USDe ham depeg qiladi. Ideal holatda, perpetual kontraktlar USDe’da hisoblanishi kerak, lekin Binance’ni BTC/USDT juftligini BTC/USDe ga o‘zgartirishga ko‘ndirish, menimcha, imkonsiz.

Hozirda Ethena atrofidagi asosiy xavf muhokamalari shular.

Xavf bahosi

Yuqoridagi ro‘yxat qo‘rqinchli tuyulishi mumkin, lekin bu hodisalar bir vaqtda sodir bo‘lish ehtimoli juda past. Sizga uzoq muddatli manfiy funding fee, bir vaqtning o‘zida birjalarning qulashini va to‘liq likvidlik muzlashini talab qiladi, bu statistik jihatdan juda ehtimolsiz.

Buni zar o‘ynashga o‘xshatish mumkin: "1" chiqish ehtimoli oltidan bir, lekin ketma-ket "1" va "2" chiqishi ehtimoli otiz oltidan bir. Kombinatsiyalangan ehtimollar shu tarzda ishlaydi.

Ethena Terra va FTX hodisalaridan keyin qurilgan va saboq olgan. Uda rezerv fondi, off-chain custody, o‘zgaruvchan daromad va oracle asosidagi narx mexanizmi integratsiyasi mavjud.

Aslida, eng ehtimoliy natija — qulash emas, balki bozor bosimi davrida vaqti-vaqti bilan peg tebranishlari, xuddi Binance’da ko‘rganimizdek, lekin kengroq infeksiyani keltirib chiqarmaydi. Hatto jiddiy hodisa yuz bersa ham, bu butun perpetual va sintetik stablecoin bozoriga ta’sir qiladi, faqat USDe’ga emas.

Eslab qoling, Ethena allaqachon kripto tarixidagi eng katta likvidatsiya hodisasidan omon chiqdi va pegini yo‘qotmadi, haqiqiy stress-testdan o‘tdi.

Uning garovi on-chain va shaffof, ko‘plab off-chain rezervlardan iborat "sirli savat" stablecoinlardan farqli o‘laroq.

Ochig‘ini aytganda, hozir muomalada bo‘lgan stablecoinlarning ko‘pi Ethena’dan ko‘ra xavfliroq, biz esa faqat uning hajmi va ko‘rinishi tufayli unga yuqoriroq standartlar qo‘yamiz.

Shaxsiy fikrim

Shaxsan menimcha, USDe katta depeg xavfiga duch kelmaydi, bunga bir nechta falokat bir vaqtda sodir bo‘lishi kerak. Agar shunday bo‘lsa ham, u yolg‘iz o‘zi qulamaydi.

Hozirgi bozorda undan ham xavfliroq stablecoinlar katta bozor qiymatiga ega bo‘lib turibdi.

Agar USDe oktyabr oyidagi rekord darajadagi likvidatsiya kunidan so‘ng ham butunlay omon qolgan bo‘lsa, bu uning chidamliligini ko‘rsatadi.

Shuning uchun, menimcha, Ethena ayniqsa xavfli emas, albatta, boshqa stablecoinlardan ko‘ra xavfli emas.

Ular ham stablecoin sohasida innovatsiya qilayotgan kam sonli loyihalardan biri va hozirgi natijalarga ko‘ra, bu innovatsiya samarali.

Har doimgidek, barcha tuxumlaringizni bitta savatga solmang. Stablecoin ekspozitsiyangizni diversifikatsiya qiling, xabardor bo‘ling va xotirjam bo‘ling.