Kripto bozori 2025: Investorlar hozirgi qiyinchiliklardan qanday chiqib ketishi mumkin?

Muallif: Route 2 FI

Tarjima: Chopper, Foresight News

Asl sarlavha: Crypto 2025, nega bu qadar qiyin?

Agar siz hali ham kripto hamjamiyatidagi ko‘pchilik nega nihoyatda tushkunlikka tushganini tushunmayotgan bo‘lsangiz, mana bu raqamlarni ko‘rib chiqing: hozirgi top 50 altcoinlarning ko‘pchiligi narxi 2022-yil FTX qulashi davridagidan ham past.

Ma’lumot manbasi: @VentureCoinist

Yana bir salbiy holat shundaki, SOL, ETH, BTC kabi asosiy kriptovalyutalarning narxi ham 2024-yil dekabr darajasiga qaytdi.

Ushbu siklda ko‘plab kripto hamjamiyati foydalanuvchilari sezilarli daromad ololmadilar va asta-sekin zararlarni qoplash tashvishiga tushib qolishdi. Hozirgi bozor kayfiyati past, va agar siz 4 yillik sikl nazariyasiga ishonsangiz, biz allaqachon siklning oxirgi bosqichidamiz. Aslida, hozirda “18 oylik nuqta”dan o‘tdik, tarixda esa bu nuqta ko‘pincha bitcoin siklining eng yuqori cho‘qqisi bo‘lgan.

Hozirda kriptovalyuta ko‘zga ko‘rinadigan o‘zgarishlarni boshdan kechirmoqda. So‘nggi 4 yil davomida ko‘pchilik tokenlar past aylanuvchi hajm va yuqori to‘liq suyultirilgan qiymat (FDV) modeli asosida chiqarilgan. Eng tipik misol, joriy yilning iyul oyida Polychain fondi 240 million dollarlik TIA tokenini sotganidir. Lekin, bu uchun ularni ayblash kerakmi? Yaxshilab o‘ylab ko‘rsangiz, ular shunchaki investitsion majburiyatlarini bajarayotgan edi. Deyarli har qanday token egasi, tokenlar ochilganda, ehtimol xuddi shu qarorni qabul qilgan bo‘lardi.

Tokenlar markazlashtirilgan birjaga chiqqanida narxlar keskin oshib ketadigan oltin davrni eslaysizmi? Endi bunday yaxshi kunlar ortda qoldi. Hozir deyarli hamma o‘zini mag‘lubiyatga uchragandek his qilmoqda: treyderlar yangi o‘yin qoidalariga moslashmoqda, Mmecoin maydonidagi o‘yinchilar bir-biri bilan raqobatlashmoqda, loyihalar foydalanuvchilar o‘z protokollaridan foydalanmayotganidan shikoyat qilmoqda, kichik investorlar bozor to‘yinganidan nolimoqda, venchur fondlar esa oson daromad kunlarini sog‘inmoqda.

An’anaviy moliyaviy institutlar bozorga kirgan bo‘lsa-da, altcoinlarga umuman qiziqish bildirishmayapti. Xullas, 2025-yil kripto bozorining holati quyidagicha:

• Tokenlar soni haddan tashqari ko‘p;

• Ko‘plab keraksiz texnologiyalar mavjud;

• Ko‘plab loyihalar mahsulot va bozor mosligini topa olmagan;

• Token iqtisodiy modellar ishlamayapti;

• Airdrop tokenlar foydalanuvchilar tomonidan darhol stablecoinlarga almashtirilmoqda;

• Savdo qilish ancha qiyinlashdi, savdoga arziydigan va likvidligi yuqori bo‘lgan aktivlar uchun raqobat nihoyatda kuchli.

To‘g‘ri, hozir deyarli hech kim hech bir loyihaga ishonmayapti.

“Qora juma”dan so‘ng, taxminan yarmi kriptovalyuta treyderlari butun sarmoyasini yo‘qotdi, ularning ko‘pchiligi ehtimol bu bozorda qayta paydo bo‘lmaydi. Albatta, har bir foydali savdoga biror kishining zarari to‘g‘ri keladi, lekin bu safar mablag‘lar birjalarga ham oqib ketdi, bu esa tajovuzkor treyderlar, professional treyderlar va kichik investorlar ham kambag‘alroq bo‘lib qoldi degani.

Altcoinlar yangi bosqichga o‘tdi, asosiy muammo shundaki: juda ko‘p yangi tokenlar yuqori bahoda chiqarilmoqda, hatto sifatli va barqaror loyihalar uchun ham likvidlik bo‘linib ketmoqda va natijada umumiy bozor zaiflashmoqda.

So‘nggi yillarda token chiqarish quyidagi tendensiyani oldi: yuqori FDV, katta hajmli airdrop, past aylanuvchi hajm va keyinchalik venchur fondlar tomonidan katta miqdorda tokenlar ochilishi.

Biz ilgari shunday deb o‘ylardik: agar sharoit mos bo‘lsa, barcha tokenlar narxi oshadi. Lekin haqiqatdan ham shundaymi? Hozir bozorda foydali deb e’lon qilinayotgan tokenlar soni 2021-yildagidan ancha ko‘p. Endi har hafta 3-5 ta “sifatli” token paydo bo‘lmoqda, umumiy bozor qiymati oshmoqda, go‘yoki hamma xursand. Lekin o‘zingizdan so‘rab ko‘ring: bu tokenlarni kim sotib oladi? Agar institutsional yoki kichik investorlar ommaviy kirib kelmasa, bozor faqat o‘zaro raqobatda abadiy aylanib yuradi.

Hozir har hafta “sifatli” yangi loyihalar juda yuqori FDV bilan ishga tushmoqda, bu esa bozorga katta miqdorda tokenlar kirib kelishini anglatadi. Yangi xaridorlar bo‘lmasa, bu tokenlarning narxi (kamida uzoq muddatda) tushib boradi.

Hozir 2025-yil oktyabr oyi, altcoinlarga kapital oqimi nafaqat tanlab, balki tokenlarning katta hajmda ochilishidan keladigan bosimni qoplash uchun yetarli emas.

Oxirida esa biroz optimistik bo‘laylik. Bozor yangi cho‘qqilarni zabt etadimi yoki “bear market” boshlanganmi, baribir risklarni xedj qilish uchun o‘zingizga xos ko‘nikmalarni jamg‘ara boshlang. O‘zingizga xos ko‘nikma — bu faqat sizda bor yoki boshqalarga qaraganda yaxshiroq bo‘lgan qobiliyat. Har bir insonning o‘ziga xos kuchli tomoni bor, shu sohada chuqurlashsangiz, uni ustunlikka aylantira olasiz. Masalan, men yozishga usta bo‘lganim uchun, uzun tarmoqli tvitlar yozishni tanlayman, YouTube videolari tayyorlash yoki podkast ochish emas.

Sizning o‘zingizga xos ko‘nikmangiz boshqa sohada bo‘lishi mumkin: treyding, tarmoq qurish, savdo va boshqalar. Asosiy fikrim shuki: bitta ko‘nikmani mukammallashtirsangiz, bu sohada o‘zingizga joy topasiz. An’anaviy moliyaga nisbatan, kripto sohasida ishga kirishish osonroq va yo‘nalishlar ko‘p: kontent yaratish, markazlashtirilgan birjada savdo, loyiha tadqiqoti, Memecoin savdosi, NFT, airdrop, YouTube, Telegram boshqaruvi, podkast va boshqalar.

Agar soha yetakchilari bilan tanishmoqchi bo‘lsangiz, Twitter’da faol bo‘lish eng yaxshi yo‘l: sizni qiziqtirgan mavzular, chuqur o‘rganmoqchi bo‘lgan sohalar haqida yozing, ba’zan yengil kontent ham joylang, hurmat qilgan insonlaringiz bilan muloqot qiling. Har kuni tvit yozing, hatto “gm” bo‘lsa ham. Boshqalarga shaxsiy xabar yozib, maslahat bering, evaziga hech narsa kutmang. Bu orqali do‘stlik o‘rnatishingiz va kelajakda hamkorlik qilish imkoniyati paydo bo‘lishi mumkin. Muhimi — “odamlarga yordam bering, do‘stona bo‘ling va har kuni hamjamiyatda faol bo‘ling”.