Ponad kryptowaluty: jak tokenizacja aktywów po cichu przekształca strukturę rynku

Tokenizacja szybko staje się kluczową siłą napędową ewolucji infrastruktury finansowej, a jej wpływ może wykraczać poza krótkoterminowe wahania, sięgając głębokiej logiki struktury rynku, płynności oraz globalnych przepływów kapitału.

Autor: Paula Albu

Tłumaczenie: AididioJP, Foresight News

W niedawnym wywiadzie starsza analityczka Global Digital Finance, Fabienne van Kleef, szczegółowo omówiła obecny stan aktywów tokenizowanych, scenariusze ich zastosowania oraz potencjalny wpływ na przekształcenie rynków finansowych. Zaznaczyła, że tokenizacja szybko staje się kluczową siłą napędową ewolucji infrastruktury finansowej, a jej wpływ może wykraczać poza krótkoterminowe wahania, sięgając głębokiej logiki struktury rynku, płynności oraz globalnych przepływów kapitału.

Tokenizacja rozwija się w zawrotnym tempie, a niektórzy (np. CEO BlackRock) twierdzą, że jej znaczenie w przyszłości może przewyższyć sztuczną inteligencję. Jak postrzega Pani ten trend?

Paula Albu: Tak, tokenizacja jako siła transformacyjna szybko zyskuje na znaczeniu w sektorze finansowym. Według badań branżowych 21.co, wartość rynku aktywów tokenizowanych wzrosła z 8,6 miliarda dolarów w 2023 roku do ponad 23 miliardów dolarów w połowie 2025 roku. Prognozy wskazują, że potencjalny całkowity rynek tokenizacji aktywów, obejmujący obligacje, fundusze, nieruchomości i rynek prywatny, może w ciągu dekady osiągnąć skalę dziesiątek bilionów dolarów. CEO BlackRock, Larry Fink, stwierdził, że wpływ tokenizacji może być nawet większy niż sztucznej inteligencji, co podkreśla ogromne znaczenie tego trendu. Tokenizacja przekształca sposób wyrażania i transferu wartości, a jej wpływ można porównać do tego, jak internet zrewolucjonizował wymianę informacji. Przy odpowiednich fundamentach tokenizacja ma szansę głęboko przekształcić globalny system finansowy.

Jakie są obecnie główne scenariusze zastosowania aktywów tokenizowanych i z jakimi wyzwaniami się mierzą?

Paula Albu: Najbardziej aktywne zastosowania tokenizacji koncentrują się obecnie na instrumentach finansowych, w których efektywność i płynność są kluczowe. Przykładami są tokenizowane fundusze rynku pieniężnego i obligacje. Takie fundusze mogą już działać na wielu blockchainach, umożliwiając niemal natychmiastowe rozliczenia transakcji oraz wspierając nowe procesy zarządzania gotówką, w których subskrypcje i umorzenia funduszy realizowane są za pomocą stablecoinów. Tokenizacja aktywów rzeczywistych, takich jak dług suwerenny, nieruchomości czy kredyty prywatne, również postępuje. Jej zaletą jest wsparcie dla rozdrobnionego posiadania oraz zapewnienie całodobowego rynku transakcyjnego, co otwiera nowe kanały inwestycyjne dla tradycyjnie mniej płynnych aktywów i zwiększa ich płynność.

Jednak wyzwania pozostają. Ramy regulacyjne i prawne stopniowo się rozwijają, ale postęp w różnych jurysdykcjach jest nierówny, co wprowadza niepewność. Kraje różnie definiują kwestie powiernictwa aktywów cyfrowych czy rejestrów blockchain, co oznacza, że aktywa tokenizowane mogą być różnie traktowane w transakcjach transgranicznych. Z technicznego punktu widzenia, interoperacyjność i bezpieczeństwo aktywów wciąż są kluczowe, choć wiele problemów z interoperacyjnością udało się już rozwiązać. Branżowy sandbox Global Digital Finance dotyczący tokenizowanych funduszy rynku pieniężnego udowodnił, że transfery międzyplatformowe są możliwe. Podsumowując, tokenizacja już tworzy wartość w zarządzaniu funduszami, na rynku obligacji i innych kluczowych obszarach finansowych, ale aby osiągnąć skalę, konieczna jest dalsza koordynacja regulacji oraz szeroka modernizacja infrastruktury instytucjonalnej, by sprostać tym wyzwaniom.

Jak tokenizacja wpływa na dolara amerykańskiego i tradycyjny rynek walutowy?

Paula Albu: Tokenizacja zaciera granice między tradycyjnymi walutami a transferem wartości, a dolar amerykański znajduje się w centrum tej transformacji. Większość stablecoinów jest wyraźnie wspierana rezerwami w dolarach i krótkoterminowych obligacjach skarbowych USA, co dodatkowo napędza dolarowy charakter płatności transgranicznych. Do 2025 roku rezerwy stojące za głównymi stablecoinami dolarowymi (głównie amerykańskie obligacje skarbowe) osiągną taką skalę, że łączna ilość amerykańskich obligacji skarbowych posiadanych przez emitentów stablecoinów przewyższy poziom Norwegii, Meksyku czy Australii.

Dla tradycyjnego rynku walutowego popularyzacja tokenizacji to zarówno szansa, jak i konieczność dostosowania. Z jednej strony pojawienie się cyfrowych form walut, zwłaszcza stablecoinów dolarowych i rozwijających się hurtowych cyfrowych walut banków centralnych, umożliwia szybsze i bardziej efektywne transfery walutowe. Obejmuje to niemal natychmiastowe, całodobowe rozliczenia transakcji między walutami bez konieczności korzystania z sieci banków korespondentów.

Jednak niezależnie od rozwoju, kluczowa pozostaje regulacja. Rządy chcą zapewnić, że stablecoiny będą mogły funkcjonować jako wiarygodna forma pieniądza na różnych rynkach. Przykładowo, niedawno uchwalona w USA ustawa GENIUS określa wymagania dotyczące rezerw i wykupu stablecoinów dolarowych, zapewniając potrzebną jasność regulacyjną. Spodziewamy się, że to zwiększy zaufanie rynku do szerokiego wykorzystania tokenizowanego dolara.

Ogólnie rzecz biorąc, tokenizacja prawdopodobnie nie zastąpi całkowicie tradycyjnych walut, lecz może doprowadzić do środowiska walutowego, w którym wpływ dolara pozostanie silny, a nawet się wzmocni. Rozliczenia będą coraz bardziej natychmiastowe, a rynek będzie musiał dostosować się do nowego systemu, w którym suwerenne waluty i ich cyfrowe odpowiedniki będą płynnie przepływać przez interoperacyjne sieci.

Co się stanie, gdy każda firma lub instytucja będzie zarządzać aktywami tokenizowanymi za pomocą cyfrowych portfeli?

Paula Albu: Jeśli w przyszłości każda firma będzie posiadać cyfrowy portfel do zarządzania aktywami tokenizowanymi, staniemy w obliczu zupełnie innego krajobrazu finansowego: bardziej połączonego, z natychmiastowymi transakcjami i wyższym poziomem decentralizacji. W takim scenariuszu rola powierników aktywów i dostawców portfeli stanie się kluczowa. Przejdą oni od bycia depozytariuszami aktywów do roli dostawców podstawowej infrastruktury i kluczowych usług, zapewniając bezpieczeństwo, zgodność i interoperacyjność portfeli oraz przechowywanych w nich aktywów.

Z praktycznego punktu widzenia powszechne użycie cyfrowych portfeli oznacza, że wartość może przepływać przez sieć równie łatwo jak e-maile. Rozliczenia w czasie rzeczywistym znacznie zmniejszą ryzyko kontrahenta i uwolnią kapitał. Dyrektorzy finansowi firm będą mogli bezpośrednio zarządzać aktywami takimi jak tokenizowane obligacje czy należności, realizując transakcje peer-to-peer lub pożyczki przy minimalnych tarciach. Oczywiście wymaga to ustanowienia uniwersalnych protokołów, regulowanych ram tożsamości cyfrowej oraz jasnego określenia statusu prawnego transakcji on-chain.

Jak tokenizacja wpływa na płynność i rynek wtórny dla inwestorów instytucjonalnych?

Paula Albu: Tokenizacja ma potencjał znacznego zwiększenia płynności rynku wtórnego, zwłaszcza dla aktywów tradycyjnie mało płynnych lub trudnych w obrocie. Dzięki przekształceniu aktywów w cyfrowe tokeny możliwe staje się rozdrobnione posiadanie i niemal całodobowy handel, co poszerza bazę potencjalnych kupujących i sprzedających. Praktyka już to pokazuje: rozliczenia tokenizowanych funduszy i obligacji mogą być niemal natychmiastowe, zamiast trwać kilka dni jak w tradycyjnym modelu, co pozwala inwestorom szybciej realokować kapitał. Ostatnie analizy Global Digital Finance pokazują, że rozliczenie jednostek tokenizowanych funduszy rynku pieniężnego trwa zaledwie kilka sekund, podczas gdy tradycyjne fundusze rynku pieniężnego potrzebują na to zwykle od jednego do trzech dni.

Warto jednak zauważyć, że na wczesnym etapie płynność rynku tokenizowanego może być rozproszona. Wiele aktywów tokenizowanych istnieje obecnie na różnych blockchainach lub w zamkniętych sieciach, co ogranicza płynność. Ponadto prawdziwa płynność wymagana przez inwestorów instytucjonalnych zależy od zaufania rynku. Duzi uczestnicy muszą mieć pewność, że tokeny reprezentują prawne roszczenie do aktywów bazowych oraz że rozliczenia są ostateczne. Niemniej jednak perspektywy są optymistyczne. Wraz z ujednoliceniem standardów i dojrzewaniem infrastruktury tokenizacja umożliwi płynniejsze transakcje na rynku wtórnym, uwalniając płynność dla różnych klas aktywów – od private equity po projekty infrastrukturalne. Obecnie zachęcamy branżę do opracowywania wspólnych standardów i rozwiązań integracyjnych między platformami, aby uniknąć uwięzienia płynności na pojedynczym łańcuchu lub w jednej jurysdykcji.

Jakie strategie mogą zachęcić instytucje do korzystania z rynków tokenizowanych i zwiększyć ich płynność?

Paula Albu: Kluczem do przyjęcia rynków tokenizowanych przez instytucje jest równoległy rozwój regulacji, powiernictwa i infrastruktury. Koordynacja regulacyjna jest fundamentem. Instytucje potrzebują spójnych, transgranicznych definicji prawnych dotyczących własności, powiernictwa, rozliczeń i klasyfikacji aktywów, aby móc działać z pewnością. Bez tego rynki tokenizowane nie osiągną skali, ponieważ instytucje będą narażone na niepewność w zakresie egzekwowania prawa, zarządzania ryzykiem i możliwości bezproblemowych transakcji transgranicznych.

Modele powiernictwa również szybko ewoluują. Jak podkreślono w raporcie „Decrypting Digital Asset Custody” opublikowanym wspólnie przez Global Digital Finance, International Swaps and Derivatives Association oraz Deloitte, większość instytucjonalnych ram powiernictwa już się wykształciła, zwłaszcza w zakresie separacji aktywów klientów, zarządzania kluczami i kontroli operacyjnej. Raport wskazuje, że wiele zasad tradycyjnego powiernictwa można i należy stosować do aktywów cyfrowych, jednocześnie wprowadzając nowe możliwości zarządzania ryzykiem związanym z zarządzaniem portfelami, zarządzaniem sieciami rozproszonych rejestrów oraz skutecznym oddzielaniem aktywów klientów od aktywów firmowych.

Obsługa kapitału to kolejny istotny aspekt. Chodzi tu o to, jak ekspozycja na ryzyko związane z aktywami tokenizowanymi jest klasyfikowana zgodnie z ostrożnościowymi ramami, takimi jak „Prudential Treatment of Cryptoasset Exposures” Komitetu Bazylejskiego, co decyduje o wymaganym poziomie kapitału regulacyjnego dla banków. Ostatnie przeglądy tych standardów jeszcze wyraźniej rozróżniają tokenizowane aktywa tradycyjne od wysokiego ryzyka aktywów kryptowalutowych. W tych ramach w pełni zabezpieczone i regulowane aktywa tokenizowane (np. tokenizowane fundusze rynku pieniężnego) powinny należeć do grupy 1a, uzyskując takie samo traktowanie kapitałowe jak ich nietokenizowane odpowiedniki.

Interoperacyjność to kolejny kluczowy katalizator. Obecna fragmentacja ekosystemu ogranicza płynność, dlatego uniwersalne standardy i ścieżki rozliczeń międzyplatformowych są niezbędne. Inicjatywy takie jak Fnality oraz różne pilotażowe projekty CBDC już udowodniły, że atomowe, niemal natychmiastowe rozliczenia mogą zmniejszyć tarcia. Projekt tokenizowanych funduszy rynku pieniężnego Global Digital Finance stanowi konkretny przykład. W branżowym sandboxie jednostki tokenizowanych funduszy rynku pieniężnego były z powodzeniem przenoszone pomiędzy wieloma heterogenicznymi rejestrami rozproszonymi i tradycyjnymi systemami (w tym Ethereum, Canton, Polygon, Hedera, Stellar, Besu oraz siecią instytucjonalnej gotówki Fnality), co dowodzi, że tokenizowane fundusze mogą swobodnie przepływać między platformami. Kolejne testy symulacyjne poszły dalej, łącząc system komunikatów SWIFT z workflow tokenizowanych zabezpieczeń i realizując pełny cykl od repo dwustronnego do trójstronnego w ciągu jednej minuty. Wyniki te pokazują, że interoperacyjność jest już możliwa w praktyce, a po szerokim przyjęciu przez rynek może wspierać płynność na dużą skalę.

Patrząc w przyszłość, jakie najbardziej przełomowe zmiany przyniesie tokenizacja do 2026 roku?

Paula Albu: Do 2026 roku tokenizacja zacznie głęboko wpływać na codzienne funkcjonowanie rynków. Najbardziej bezpośrednią zmianą będzie przejście na rozliczenia programowalne i często w czasie rzeczywistym, napędzane przez tokenizowaną gotówkę, stablecoiny lub cyfrowe waluty banków centralnych.

Oczekujemy, że tradycyjnie mniej płynne aktywa zyskają szersze kanały inwestycyjne. Fragmentacja w obszarach takich jak private equity, infrastruktura czy kredyty prywatne otworzy te rynki dla szerszego grona uczestników instytucjonalnych i zwiększy ich płynność.

Jednocześnie ramy regulacyjne w głównych jurysdykcjach staną się bardziej przejrzyste, dając instytucjom pewność przejścia od projektów pilotażowych do pełnej integracji. Powiernicy rozszerzą swoje cyfrowe usługi natywne, wspierając operacje smart kontraktów i wzmacniając mechanizmy odzyskiwania aktywów.