Patay na ba ang VC? Hindi, nagsisimula pa lang ang matinding pag-ikot sa Web3
Orihinal na may-akda: Lao Bai
Bilang isang dating VC investor, paano mo tinitingnan ang kasalukuyang pananaw sa CT na "patay na ang VC"?
Bayad na tanong ito, kaya seryoso kong sasagutin. Sa totoo lang, marami rin akong iniisip tungkol sa pananaw na ito.
Unahin ko na ang konklusyon -
1. Hindi maikakaila na may ilang VC na talagang "patay na"
2. Sa kabuuan, hindi mamamatay ang VC, mananatili itong buhay at magpapatuloy na itulak ang industriya pasulong
3. Ang VC, tulad ng mga proyekto at talento, ay pumapasok sa isang yugto ng "paglilinis" at "natural selection", na parang noong dot-com bubble ng 2000. Ito ang "utang" ng nakaraang bull run, at pagkatapos ng ilang taon ng pagbabayad, papasok tayo sa isang bagong yugto ng malusog na paglago, ngunit mas mataas na ang mga pamantayan kaysa dati
Ipapaliwanag ko ang bawat punto sa ibaba
1. May ilang VC na talagang "patay na"
Ang mga Asian VC ang pinakamatindi ang tama sa cycle na ito. Simula ngayong taon, karamihan sa mga nangungunang VC ay nagsara o nag-disband, at ang natitira ay bihirang mag-invest kahit minsan sa loob ng ilang buwan, nakatuon na lang sa pag-exit ng kasalukuyang portfolio, at nahihirapan ding makalikom ng bagong pondo.
Sa US at Europe, ang mga second at third-tier VC ay medyo okay pa noong unang kalahati ng taon, na may kinalaman sa kanilang LP structure at laki ng pondo, pero nitong huling isa o dalawang buwan, nararamdaman na rin ang epekto ng Asian VC—bumababa ang frequency ng investments, may ilan na hindi na talaga nag-i-invest, o kaya ay nagta-transform na lang bilang pure Liquid Fund. May mga investment manager/partner na rin sa TG na nagsasabi sa akin ng "sobrang hirap na, mahirap mag-exit". Ang 1011 crash ay malaki ang naging epekto sa liquidity ng mga altcoin, at ngayon ay nararamdaman na rin ito sa kumpiyansa ng mga VC.
Yung mga top-tier VC sa US at Europe ay mukhang hindi gaanong apektado, o sa panlabas ay ganun ang itsura.
Sa totoo lang, ang "bear market" ng VC sa cycle na ito ay isang "delayed effect" mula sa Luna crash noong 2022. Noon, bear market na ang secondary market, pero sa primary market, hindi gaanong naapektuhan ang valuations ng mga proyekto at laki ng pondo ng mga VC, at marami pang bagong VC ang naitatag pagkatapos ng Luna crash (tulad ng ABCDE). Wala namang masama sa ganitong pag-iisip noon—ang Defi Summer at ilang star projects tulad ng MakerDAO, Uniswap ay nabuo noong 18-19 bear market, at ang mga VC noon ay kumita nang malaki noong 21 bull run. Sa bear market, mag-invest sa magagandang proyekto, tapos pagdating ng bull run, jackpot!
Pero iba ang realidad, at may tatlong dahilan kung bakit:
Una, sobrang wild ng narrative at liquidity noong 21, kaya kahit maganda o pangit ang project na pinasok ng VC noong 18-19, halos pareho lang ang resulta—lahat tumataas ng dose-dosenang beses. Kaya kahit bear market na noong 22-23, mataas pa rin ang valuations at fundraising ng mga bagong proyekto dahil sa anchoring effect, kaya delayed ang epekto ng bear market sa primary market.
Pangalawa, nabasag na ang four-year cycle, at walang "altcoin season" na nangyari noong 25. May macro reasons dito, sobrang dami ng altcoins, kulang sa liquidity, at unti-unti nang nawawala ang appeal ng mga narrative, hindi na bumibili ang mga tao ng PPT at VC backing, at may epekto rin ang AI boom at "real value investing" sa US stock market na sumisipsip ng pondo mula sa crypto. Sa madaling salita, hindi na uulitin ang dating pattern—imposible nang ulitin ang pangarap na mag-invest sa magagandang proyekto noong 19 at mag-exit ng hundredfold noong 21.
Pangatlo, kahit pa mag-repeat ang four-year cycle, iba na ang terms ng VC ngayon kumpara sa dati. May mga portfolio kami na na-investan noong early 23, pero after 2-3 years, wala pa ring token. Kahit mag-TGE, may one-year lock pa, tapos gradual release pa ng 2-3 years. Kaya ang project na na-investan noong 23, baka 28-29 mo pa makuha ang huling batch ng tokens—isang cycle at kalahati ang lilipas. Sa crypto, ilan lang ba ang projects na kayang mabuhay at mag-excel across cycles? Halos wala.
2. Hindi mamamatay ang VC sa kabuuan
Walang dapat ikabahala dito—hangga't buhay ang industriya, buhay ang VC. Kung hindi, sino ang magbibigay ng resources para ma-implement ang mga bagong idea, teknolohiya, at direksyon? Hindi naman pwedeng umasa lang sa ICO o KOL round, di ba?
Ang ICO ay para lang makasama ang retail at community at mag-create ng hype, at ang KOL round ay para sa marketing—lahat ng ito ay nangyayari sa mid-to-late stage ng project. Sa pinaka-early stage, na founder lang at PPT ang meron, tanging VC lang ang kayang umintindi at magbigay ng pera. Sa ABCDE, nakausap ko ang mahigit 1000 projects sa loob ng mahigit dalawang taon, pero 40 lang ang na-investan. Sa 40 na iyon, malamang 20-30 pa ang mamamatay. Yung mga "pangit" na projects na nakikita niyo sa market, ilang beses na yang na-filter at considered na "best of the best" na yan. Kung lahat ng 1000+ projects ay mag-ICO at mag-KOL round, kaya ba ng retail at KOL na i-review at i-differentiate lahat?
Isipin niyo na lang, mula last cycle hanggang ngayon, alin sa mga phenomenal projects ang walang VC sa likod? Maliban sa ilang rare cases tulad ng Hyperliquid, lahat—Uniswap, AAVE, Solana, Opensea, PolyMarket, Ethena—may VC backing. Kahit gaano pa ka-anti-VC ang emosyon, kailangan pa rin ng founder + VC partnership para umusad ang industriya.
Ilang araw na ang nakalipas, nakausap ko ang isang prediction market project na sobrang kakaiba kumpara sa mga Polymarket/Kalshi copycats. Ipinakilala ko ito sa ilang VC at KOL, at lahat interesado at gustong makipag-meeting. Kita mo, hindi mamamatay ang magagandang proyekto, at ganun din ang magagandang VC.
3. Tataas ang pamantayan para sa VC, proyekto, at talento, papalapit sa Web2
VC - Reputation, capital, at professionalism ay papasok na sa "the strong get stronger" phase.
Ang pinakamahalaga sa reputation at brand ng VC ay hindi kung gaano ka kasikat sa retail, kundi kung willing ang mga developer o founder na tanggapin ang pera mo—bakit ikaw at hindi ibang VC? Yan ang tunay na moat ng VC. Sa cycle na ito, parang CEX na ang VC—mula pyramid structure, naging pushpin structure.
Proyekto - Mula sa nakaraang cycle na narrative at whitepaper lang ang tinitingnan (minsan nga, kahit walang whitepaper, gaya ng 17 na isang idea lang ni Li Xiaolai ay nakakalikom na ng 100 millions), lumipat tayo sa last cycle na tinitingnan ang TVL, VC backing, narrative, transaction... at ngayon, tinitingnan na ang tunay na user count at protocol revenue. Unti-unti nang lumalapit sa modelo ng US stock market.
Sinabi ni Jeff ng Hyperliquid sa isang interview na ang tanging business model ng karamihan sa crypto projects ay ang pagbebenta ng token, kasi sa TGE, wala pa talagang laman—mainnet lang, walang ecosystem, walang users, walang revenue... kaya token sale lang ang option. Isipin mo, sa US stock market, may kumpanya bang ipo-IPO na wala pang customer at revenue? Imposible! Bakit sa Web3, pwede nang mag-TGE o mag-listing agad?
Sa cycle na ito, sina Polymarket at Hyperliquid ang pinakamagandang halimbawa—ang isa ay gumugol ng ilang taon para makakuha ng tunay na users at revenue bago mag-token, at ang isa naman ay gumamit ng airdrop incentive para makuha ang early users, pero dahil sobrang ganda ng produkto, kahit nag-token na, ginagamit pa rin ng lahat. Ang project mismo ay cash cow, at 99% ng revenue ay ginagamit para i-buyback ang token. Kapag ang project ay may tunay na users (hindi farmers) at tunay na revenue, saka pa lang dapat pag-usapan ang TGE at listing—doon lang talaga magiging tama ang direksyon ng industriya.
Talento - Isa sa mga dahilan kung bakit may tiwala ako sa Web3 ay dahil dito nagtitipon ang ilan sa pinakamatalinong tao sa mundo. Nasabi ko na dati, sa 1000+ projects na nakausap ko, halos kalahati ng founders at core team ay galing sa Ivy League. Sa China, halos lahat ng founder ay galing sa Tsinghua o Peking University, at paminsan-minsan ay Zhejiang, Shanghai Jiao Tong, Xiamen at iba pang 985 universities.
Siyempre, hindi lang sa diploma umiikot ang lahat—hindi rin naman ako galing sa top school. Pero hindi maikakaila, mula sa statistical perspective, na kapag maraming high-IQ na tao ang nagtitipon dito, kahit pa dahil lang sa wealth effect, siguradong may lalabas na useful o interesting na bagay.
Kaya nga kahit bear market, malinaw pa rin ang mga promising na direksyon ng entrepreneurship ngayon—stablecoin, Perp, on-chain everything, prediction market, Agent Economy—lahat ito ay may clear PMF. Ang magagaling na founder at VC ay siguradong makakagawa ng magagandang bagay, at sina Polymarket at Hyperliquid ang pinakamagandang halimbawa. Sa susunod na isa o dalawang taon, tiyak na mas marami pang star products ang lalabas.
Para naman sa ordinaryong tao, ang Web3 pa rin ang pinakamalaking pag-asa para maging "somebody" mula sa pagiging "nobody"—siyempre, mas mahirap na ito ngayon kumpara sa Web2 na sobrang competitive. Kumpara sa mga nakaraang cycle, ang difficulty ay mula Easy naging Hard na.
Kaya sa huli, iyon pa rin ang masasabi ko—ang pesimista ay laging tama, pero ang optimista ay laging sumusulong.
Disclaimer: Ang nilalaman ng artikulong ito ay sumasalamin lamang sa opinyon ng author at hindi kumakatawan sa platform sa anumang kapasidad. Ang artikulong ito ay hindi nilayon na magsilbi bilang isang sanggunian para sa paggawa ng mga desisyon sa investment.
Baka magustuhan mo rin
Palihim na pinopondohan ng Google ang $5 bilyong Bitcoin pivot gamit ang isang shadow credit mechanism
Maraming Pagkilos: Lumulubog ang Tsansa ng Bitcoin at Crypto Santa Rally
Magbabayad ang Instacart ng $60M upang ayusin ang mga reklamo ng FTC na nilinlang nito ang mga mamimili
